,واکاوی مولفه ها و مضامین کارناوال باختین در نگاره دجال در فالنامه طهماسبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه هنر، دانشگاه آزاد اسلامی قم، قم ، ایران

2 کارشناس ارشد پژوهش هنر

10.22070/negareh.2024.18414.3304

چکیده

باختین معتقد است زندگی انسان‌های قرون میانه به دو صورت بوده‌است؛ یکی زندگی رسمی با حفظ نظام سلسله‌مراتبی و توأم با ترس، جزم‌اندیشی و سرسپردگی در قالب تقوا و دیگری زندگی در کارناوالِ مردمی و فضای جمعی. او به کارناوال به‌عنوان رویدادی مستقل می‌پردازد و امر کارناوالی را در حوزه‌ی هنر و ادبیات بسط‌ می‌دهد. نظریه کارناوال باختین راهی نو در بررسی و تحقیق درباره-ی ابعاد جشن‌های مردمی می‌گشاید.
نگاره‌ی دجال که در فالنامه‌ی پراکنده‌ی طهماسبی در دوره‌‌ی صفوی مصورشده جشنی را نشان‌ می‌دهد که مردم فریب‌خورده برای ورود دجال میان کوچه و بازار برپا داشته‌اند. این نگاره ویژگی‌های بصری مانند خنده، بازی، نقاب، دلقک، وارونگی، گروتسک و مضامینی مانند ضدمذهبی، دیوانگی، مرگ، ابله، نافرمانی و سرکشی و واژگونی نظام سلسله‌مراتبی دارد که آن را با نظریه‌ی کارناوال باختین قابل تطبیق و تحلیل می‌سازد.
این پژوهش به هدف "واکاوی مؤلفه‌ها و مضامین کارناوال باختین در نگاره‌ی دجال در فالنامه‌ی پراکنده‌ی طهماسبی" با رویکرد کیفی و به شیوه‌ی توصیفی- تحلیلی در راستای پاسخ به این پرسش‌هاست که: مؤلفه‌ها و مضامین کارناوال باختین در نگاره‌ی دجال کدامند؟ و چگونه می‌توان نگاره ورود دجال را بر اساس نظریه کارناوال باختین تحلیل‌نمود؟
یافته‌ها نشان می‌دهد تصویر مؤلفه‌های کارناوال باختین ازجمله خنده، بازی، نقاب، دلقک، وارونگی و گروتسک در نگاره ورود دجال قابل مشاهده‌ بوده و همچنین مضامین کارناوال باختین از قبیل ضدمذهبی، واژگونی نظام سلسله‌مراتبی، نافرمانی و سرکشی، دیوانگی، ابله و مرگ در مضامین تصویری نگاره قابل تشخیص‌اند و بر این اساس می‌توان نگاره ورود دجال را به‌لحاظ صوری و محتوایی با مؤلفه‌ها و مضامین کارناوال باختین تحلیل نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis the components and consept of Bakhtin's carnival in the image of Dajjal of Tahmasbi Falnama

نویسندگان [English]

  • farzaneh vahed dehkordi 1
  • Zohreh Khavari 2
1 Department of Art, Azad University of Qom, Qom, Iran
2 , M.A in research of Art
چکیده [English]

Bakhtin believes that the lives of people in the middle age were in two ways; One is a completely formal life under a hierarchical system and combined with fear, dogmatism and submission in the form of piety, and the other is life in a carnival and social atmosphere.
He deals with the carnival as an independent event and expands the carnival in the field of art and literature. Bakhtin's carnival theory provides a new way to investigate and research the dimensions of popular celebrations. These characteristics include images such as: mask, laughter, play, inversion and grotesque body, which have a visual appearance, as well as: non-religious, madness, death, utopian freedom and equality, clown and disobedience and rebelliousness which are in the theme of carnival. They are hidden.
The sum of these components (images) and themes lead to the creation of the carnival structure. Although Bakhtin proposed the theory of carnival in the field of novels and literature, it can be used to examine other branches of art. Iranian painting with various subjects and themes is a suitable platform for analyzing eastern and western theories. In the meantime, the illustrated horoscopes that were written to determine the fortunes and misfortunes of affairs provide a visual collection of religious subjects and folk traditions, which sometimes have no written roots; One of these folk narratives in Tahmasabi's scattered horoscope is a picture with the theme of celebration and joy of the arrival of Dajjal, which is one of the 30 identified pictures related to this version. The image of the arrival of Dajjal contains themes and images that can be compared and analyzed with the features of Bakhtin's carnival in many ways. The purpose of this research, which is descriptive-analytical and carried out in a qualitative and theory-based way, is to "study the components and themes of Bakhtin's carnival in the image of Dajjal. In order to achieve this goal, it seems necessary to answer these questions: 1- What are the components and themes of Bakhtin's carnival in the image of Antichrist? 2- How to analyze the image of the Antichrist's arrival based on Bakhtin's carnival theory? The findings show that from Bakhtin's point of view, carnivals were popular and mostly non-religious festivals or street shows in which the culture of the street and market people was displayed. From Bakhtin's point of view, the main components of carnival, laughter, games, masks, inversions and grotesques match the elements used in the image of Dajjal.

کلیدواژه‌ها [English]

  • carnival
  • antichrist
  • Bakhtin
  • Dajal
  • Ṭahmāsbi Falnama
  • Iranian painting

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ
انتشار آنلاین از تاریخ 30 بهمن 1402
  • تاریخ دریافت: 16 آبان 1402
  • تاریخ بازنگری: 12 بهمن 1402
  • تاریخ پذیرش: 15 بهمن 1402