معرفی و مطالعه نگاره‌های شرفنامه امیرشرفخان بدلیسی (شرفنامه بودلیان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر تهران

2 دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

شرفنامه قدیمی‌ترین تاریخ تفصیلی نوشته‌شده دربارۀ کردهاست. مؤلف آن امیر شرفخان بدلیسی از کودکی در دربار صفوی پرورش یافته بود و به‌واسطۀ موقعیت ایلی و خانوادگی سال‌ها از طرف پادشاهان صفوی مصدر امیری را داشت. از میان نسخه‌های متعدد این تاریخ، نسخۀ نگهداری‌شده در کتابخانۀ بودلیان، به‌عنوان تنها نسخۀ مصور، از اهمیت زیادی برخوردار است. این نسخۀ شرفنامه تاکنون از نظر محققان حوزۀ نگارگری ایرانی پنهان مانده و پیش از این در مورد آن هیچ پژوهشی انجام نگرفته است.
این مقاله نسخۀ مذکور را، که شامل بیست نگاره بوده و در 1005 ه.ق خاتمه یافته است، معرفی و آن را با نام شرفنامۀ بودلیان نامگذاری می‌کند. روش انجام پژوهش تاریخی- توصیفی و تحلیلی است و گردآوری اطلاعات آن با روش کتابخانه‌ای انجام گرفته است. تحقیق پیش رو در پی پاسخ به دو پرسش است: این نسخۀ شرفنامه به حمایت چه کسی و توسط کدام نگارگر یا نگارگران و در چه شرایطی تهیه شده است؟ تأثیرات چه مکتبی را در نگاره‌های آن می‌توان مشاهده کرد؟
 مطالعۀ حاضر نشان می‌دهد که این نسخه در زمان حیات مؤلف آن (شرفخان بدلیسی) مصور شده و نگارگر آن یا خود شرفخان است و یا از اشخاصی است که در کتابخانۀ‌ او مشغول فعالیت بوده‌اند. همچنین ویژگی‌های سبکی نسخۀ مذکور گویای تأثیر‌پذیری آن از اصول نگارگری ایرانی و به‌ویژه مکتب صفوی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The study of paintings of Amir Sharaf Khan Bidlisi’s Sharafnameh

نویسندگان [English]

  • Gholam Ali Hatam 1
  • Mehdi Qadernezhad 2
  • Abdollah Aghaie 2
1 PH.D, Professor, Art University, Tehran, Iran.
2 PH.D. Student of art research at Isfahan University of Art, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

 Sharafnameh is the oldest detailed history which has been written about the Kurds. The author “Amir Sharaf Khan Bidlisi” was grown up and upbringed in Safavid’s court from childhood and had the title of prince (emir) from Safavid’s kings based on his ethnic, tribal, and family position. Among various manuscript of this history, the manuscript kept in Budelian library as only illustrated manuscript is the most important copy. This copy of Sharafnameh has been ignored from the point of view of Iranian paintings researchers and is not informed about it in studies of them.
 The aim of this article is to introduce this manuscript and to study its paintings. In this article we intiteled this copy as “Budelian’s Sharafnameh”. This research has been done with work analysis approach, by studing the paintings itself and of course by using of other related resources. This lecture want to reply to tow questions: firstly to find the patron and the painter or painters of this manuscript and then these paintings shown the influnece of which school? This present study release that firstly the painter of this manuscript is or the writer of the Sharafnameh that is Sharaf Khan or someone else that has worked under patronage of him and in his library. Also the characteristics of this copy shown that the painter and the paintings has influced from the Iranian painting especialy from Safavid’s school.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Amir Sharaf Khan Bidlisi
  • Sharafnameh
  • Paintings of Sharafnameh
  • Safavid’s painting
  • History and Culture of Kurdistan
اتینگهاوزن. ریچارد. الک گرابار. 1378. هنر و معماری اسلامی. یعقوب آژند. تهران: سمت.
بدلیسی. شرفخان بن شمس‌الدین. 1377. شرفنامه تاریخ مفصل کردستان. به اهتمام ولادیمیر ولییامینوف زرنوف. تهران: اساطیر.
بدلیسی. امیر شرفخان. 1343. شرفنامه تاریخ مفصل کردستان. با مقدمه و تعلیقات فهارس محمد عباسی. بی‌جا. موسسه مطبوعاتی علمی.
بینیون. لارنس. ج.وس. ویلکینسون. بازیل گری. 1383. سیر تاریخ نقاشی ایرانی. محمد ایرانمنش. تهران: امیرکبیر.
پاکباز. روئین. 1387. نقاشی ایران. تهران: زرین و سیمین.
پورتر. ایو. 1389. آداب و فنون نقاشی و کتاب‌آرایی. ترجمۀ زینب رجبی. تهران: فرهنگستان هنر.
روحانی. بابا مردوخ. 1390. تاریخ مشاهیر کرد، ج 1. تهران: سروش.
نظرلی. مائیس. 1390. جهان دوگانۀ مینیاتور ایرانی. ترجمۀ عباسعلی عزتی. تهران: فرهنگستان هنر.
گری. بازیل. 1385. نقاشی ایران. ترجمۀ عربعلی شروه. تهران: دنیای نو.
کنبای. شیلا. 1382. نقاشی ایرانی. ترجمۀ مهدی حسینی. تهران: دانشگاه هنر.
پیربال. فه‌رهاد. 2011. کرونولوجیای کوردستان. هه‌ولیر. چاپی ئاراس.
سولتانی. ئه نوه‌ر. 2005. دوو ذه‌یلی شه‌ره‌فنامه بتلیسی. سلیمانی. بنکۀ ژین.
قاسیلییقا. ئی، یی. 2004. پیشه کیی «وه رگیرانه رووسییه که‌ی شه ره فنامه»، چه ند و تاریکی کورد ناسی. ئه‌نوه‌ر قادر محه‌مه‌د: له رووسییه وه کردوونی به کوردی. سلیمانی. ده‌زگای چاپ سه‌رده‌م.
یوسف. عبدالرقیب. 2005. تابلوکانی شه‌ره‌فنامه. سلیمانی عراق. چاپ بنکۀ ژین.
Hillenbrand, Robert, Silvia Auld. 2009. Ayyubid Jerusalem, Altajir Trust, London.
N.K.Singh, A. Samiuddin. 2003. Encyclopaedic Historiography of the Muslim World, vol.1, India, global vision published house.