مطالعه تطبیقی انواع زیورآلات مردان در دربار صفویان با مغولان کبیر هند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد رشته باستان شناسی دانشگاه شهرکرد

2 استادیار گروه صنایع دستی دانشگاه هنر اصفهان

3 استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه شهرکرد

4 استادیار گروه صنایع دستی، دانشکده صنایع دستی ، دانشگاه هنر اصفهان

10.22070/negareh.2020.4093.2096

چکیده

با حضور اسلام در ایران، از سوی احکام اسلامی، محدودیت‌هایی برای استفاده مردان از زیورآلات مطرح شد این در حالی بود که در دوره‌های مختلف اسلامی به ویژه در دوره صفوی با استناد به آثار و متون برجامانده، شکوه خیره‌کننده زیورآلاتی که مردان طبقات مرفه جامعه به کار می‌برده‌اند، از تداوم، پویایی و شکوفائی صنعت و هنر زیورآلات‌سازی مردانه در این دوران خبر می‌دهد. از سویی‌دیگر روابط مودت‌آمیز میان حاکمان صفوی و مغولان کبیر هند، موجب تأثیر و تأثرات فراوانی در زمینه‌های فرهنگی و هنری در دربار هر دو کشور شد. تولید و مصرف جواهرات و زیورآلات نیز از این قاعده مستثنی نبود چراکه زیورآلات برجامانده در این بازه زمانی در دربار هر دو حکومت، نشان‌دهنده اشتراکات کلی در شکل و انواع زیورآلات، سبک‌های ساخت و تزئینات در این صنعت و هنر می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف شناخت و معرفی انواع زیورآلات مردان دربار صفوی و تطبیق آنها با زیورآلات مردان دربارگورکانی هند (مغولان کبیر) و در راستای پاسخگویی به سوالاتی همچون"بر اساس آثار برجامانده، مردان دو دربار صفوی و گورکانیان هند از چه زیورآلاتی استفاده می‌کردند؟ و چه تفاوت‌ها و یا شباهت‌هایی میان زیورآلات آنان وجود داشته است؟"صورت‌گرفته است. روش پژوهش توصیفی- تطبیقی و اطلاعات استفاده‌شده با روش یافته‌اندوزی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و تحقیقات میدانی در موزه‌های داخل یا خارج از کشور بدست آمده‌است. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که زیورآلات در این دوره به عنوان نمادی برای تشخیص جایگاه اجتماعی افراد در هر دو دولت صفوی و گورکانیان هند به‌کارمی‌رفته و مناسبات نزدیک میان دولت‌های یادشده، سبب ایجاد اشتراکات بسیاری در انواع زیورآلات مورداستفاده، مصالح و شیوه‌های تزئین، شده و با وجود تفاوت‌هایی اندک همچون میزان استفاده از انواع سنگ‌های قیمتی یا تنوع بیشتر در انواع و فرم زیورالات در هند دوره گورکانی؛ بسیاری از فرم‌ها، مصالح، فلزات و جواهرات به‌کاررفته در زیور این دو گروه از قبیل جقه‌ها، انگشتری‌ها، گوشواره‌ها، کمربندها و بازوبندها مشترک بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative Study of Types of Men's Jewelry at the Safavid Court with Indian Great Mughals

نویسندگان [English]

  • Masomeh Kasi Matak 1
  • Mitra Shateri 2
  • Abbasali Ahmadi 3
  • Bahareh Taghavi Nezhad 4
1 MA in Archaeology, Shahrekord University, Chaharmahal and Bakhtiari Province, Iran.
2 Assistant Professorو Archaeology Department Humanity Sciences Faculty Shahrekord University Shahrekord
3 Assistant Professor. Archaeology Department Humanity Sciences Faculty Shahrekord University Shahrekord
4 Bahareh Taghavi Nezhad, Ph. D. Assistant Professor Handi Crafts Department Handi Crafts Faculty Isfahan Art University Isfahan
چکیده [English]

After the advent of Islam in Iran, the Islamic rulings imposed some restrictions on men's use of jewelry, while in various Islamic periods, especially in the Safavid period, based on records and texts, the dazzling glory of jewelry used by men of the high classes of society indicates the continuity, dynamism and flourishing of men's jewelry industry during this period. On the other hand, the mutually beneficial relations between the Safavid rulers and the Mughals of India had a great impact on the cultural and artistic fields at the courts of both countries. The production and consumption of jewelry and ornaments was no exception for sure. Since nowadays the use of jewelry in the public mind is more common among women, most of the research in this area is limited to studies on jewelry of women. So, men's jewelry and its types are less known or introduced among these two civilizations. Therefore, this article has been written with the aim of studying the types of jewelry of male courtiers in the Safavid period, and as a comparative study to determine the commonalities and differences between the jewelry used by men of this period and the jewelry of male courtiers at the court of the Mughals in India. In order to achieve this goal, a case study of these works in the Safavid period has been done based on the samples and texts or jewelry depicted in the paintings and its comparison with contemporary works in India (the Mughals of India). These works and artifacts have been mainly selected from remaining texts, especially travelogues, or from works and artifacts of Islamic Republic of Iran’s museums or abroad museums. The main questions of the present study are, based on the surviving works and artworks, what jewelry did the men at the two courts of the Safavids and the Mughals of India use? And what are the differences and similarities between the jewelry of the male courtiers of the Safavid period and the Mughals of India? It should be noted that due to the importance and multiplicity of diverse works of art in these historical periods, this research can be considered as an introduction to the wide range of jewelry, as one of the types of industrial arts and its various applications, and can illuminate an important part of the history. Due to the close political, cultural and artistic commonalities and proportions that existed between Iran and India in the period between the tenth and the early eleventh centuries AH, the influence and effectiveness of themes, forms, structure or even the technologies available in various fields of art in these two countries occur more than ever. The cultural and artistic momentum of this period is especially about jewelry making and the use of jewelry among men. The ornaments and Jewelry left from this period from the courts of both governments reflect the general commonalities in the shape and types of jewelry, and the styles of construction and decoration in this industry and art. Also, based on the evidence, it can be concluded that in the use of some types of jewelry in the Safavid court, along with decorative function, religious, talismanic, and amulet-wise functions had also been considered in manufacturing of all kinds of bracelets, rings, and sometimes necklaces, while in the court of the Mughals in India, the decorative feature of ornaments was clearly preferred over other aspects. The quantity of works engraved with religious themes, the mass of precious stones used, as well as the use of gold in men's jewelry, despite the prohibition of Islamic rulings, are among the reasons for this claim. Overall, jewelry in both countries seems to be a symbol of people's social status and rank which shows power, wealth and beauty. In this regard, it is suggested that in order to fully understand this part of industry and art in both countries, studies of gemology, carving and various types of jewelry decoration should be considered in future research. The descriptive-comparative research method and the information used have been obtained by the method of acquisition and through library resources and field study in museums inside or outside the country. The results of the research indicate that jewelry was used as a symbol to represent the social status of individuals in both the Safavid and Mughal states of India, and the close relationship between these governments, caused many commonalities in the types of jewelry, materials and methods of decoration. Despite minor differences such as the use of gemstones or greater diversity in the types and forms of jewelry in India during the Mughal period, many of the forms, materials, metals, and jewelry used for decoration by these two groups, such as collars, rings, earrings, belts, and armbands, were common.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Male Courtiers' Jewelry
  • Jewelry
  • Gemstone
  • Safavid
  • Indian Mughals
استرآبادی، محمد مهدی، 1377، جهانگشای نادری، تهران، انجمن آثار ملی.
ایمان، رحم علیخان، 1386، منتخب اللطایف، تهران، طهوری.
آقاجانی، حسین، و جوانی، اصغر؛ 1386، دیوارنگاری عصر صفویه در اصفهان کاخ چهلستون، تهران، فرهنگستان هنر.
آیتی، عبدالمحمد،1383، تحریر تاریخ وصاف، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
بیانی، مهدی، 1348، پانصد سال تاریخ جواهرات سلطنتی ایران، تهران، بانک مرکزی ایران اداره بررسی‌های اقتصادی.
پوپ، آرتور. ، اکرمن، فیلیس، 1387، سیری در هنر ایران، ویرایش سیروس پرهام، جلد ششم و سیزدهم، تهران، علمی فرهنگی.
خواجگی اصفهانی، محمد معصوم، 1368، خلاصة السیر، تهران، علمی فرهنگی.
دهخدا، علی اکبر، 1341، لغت نامه دهخدا، تصیحح شورای نویسندگان، جلد سی و هفت، شصت و پنج، هشتاد و یک و یکصدو چهل و هشت، تهران، سازمان لغت نامه.
دهخدا،علی اکبر، 1377، لغت‌نامه دهخدا، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
روملو، حسن بیگ، 1349، احسن التواریخ، 2 ج، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
روملو، حسن بیگ، 1375، احسن التواریخ، ج، تهران، بابک.
ریاض الاسلام، 1373، تاریخ روابط ایران و هند در دوره صفویه و افشاریه، ترجمه محمد باقرآرام و عباسقلی عناری فرد، تهران، امیر کبیر.
سلیمان زاده، فاطمه، 1391 طراحی و ساخت جواهرات معاصر با رویکرد به جواهرات دوره صفوی، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده هنرهای کاربردی دانشگاه هنر اسلامی تبریز، به راهنمایی علی رضا اژدری،منتشر نشده.
شاردن، جان، 1374، سفرنامه، ترجمه اقبال یغمایی، جلد دوم و سوم، تهران، توس.
ضیاء پور، جلیل، 1348، زیورهای زنان ایران از دیر باز تا کنون، تهران، وزارت فرهنگ و هنر.
غافل مبارکه، پگاه؛ خواجه احمد عطاری، علیرضا و تقوی نژاد، بهاره،1393، بررسی تطبیقی جواهرات موجود در نگاره‌های ایران و هند در دوره فتحعلیشاه قاجار، مطالعات هنر اسلامی ، ش 20، 43-39.
فریه، دبلیو، 1374، هنرهای ایران، ترجمه پرویز مرزبان، تهران، فرزان.
ﻓﻀﻞ ﻭﺯﯾﺮﯼ، ﺷﻬﺮﻩ، 1390، لباس پارچه صفویان به روایت نگارگری، ﻛﺘﺎﺑﺪﺍﺭﯼ، ﺁﺭﺷﯿﻮ ﻭ ﻧﺴﺨﻪ ﭘﮋﻭﻫﯽ، ﻣﺎﻩ ﻫﻨﺮ،ش 159 114-119.
منشی، اسکندربیگ، 1382، تاریخ عالم آرای عباسی، 3 ج، تهران، امیرکبیر.
نوایی، عبدالحسین، 1364، ایران و جهان، تهران، هما.
واله اصفهانی، محمد یوسف،1372، خلدبرین،‌ هاشم محدث، تهران، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
ونزل، ماریان، 1387، انگشتری‌ها، مترجم غلامحسین علی مازندرانی، تهران، کارنگ.
ویل، پگاه، 1385، بررسی و مقایسه هنرهای نقاشی و صنایع دستی در قرون 10 تا 12ه.ق. ، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، منتشر نشده.
Brij Bushan, Jamil, 1972, Decorative Indian Jewelry, Ornaments and Designs, Bombay, Taraporevala Sons.
Brunel, Francis, 1973, Jewelry of India, Five Thousand Years of Tradition, Bambay.
Dongerkery, Kamala Sunderrao Kulkarni, 1970, Jewelry and Personal Adornment in India, New Delhi, Indian Council for Cultural Relations.
Jenkins, M, & Keene, M,1983, The Islamic Jewelry in the Metropolitan Museum of Art, New York, Metropolitan Museum of Art.
Moshtagh Khorasani, Manouchehr, 2006, Arms and Armor from Iran the Boronze Age to the End of the Qajar period,Tubingen, Legat Verlag.
Pack, greta, 1961, Enameling and Jewelry, Princeton, D, Van Nostrand Company.
Rosemary, C, & Stronge, S & Topsfield, T, 2004, Arts of Mughal India, Studies in Honor of Robert Skelton, London، Victoria and Albert Museum, 190-202.
The Shahnama of Shah Tahmasb, 2014,Tehran, Vije & Metropolitan Museum.