مطالعۀ سیر تحول نقش‌پردازی، اسلوب بافت و رنگ‌‌آمیزی در دستبافت‌های عرب چرپانلو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت علمی دانشکدۀ هنر، دانشگاه شاهد، شهر تهران، استان تهران

2 دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشگاه تربیت مدرس، شهر تهران، استان تهران

چکیده

تیرۀ عشایری عرب چرپانلو، که از روزگار قدیم در قُنقُری و ده‌بید در منطقۀ فارس ییلاق داشته است و در یکصد سال اخیر به‌سبب مجاورت با قشقایی‌ها در سرحد چهاردانگه به طایفۀ شش‌بلوکی از ایل قشقایی پیوسته، دارای سنت فرش‌بافی منحصربه‌فردی است. این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی‌ـ‌‌تحلیلی و گردآوری اطلاعات ترکیبی، کتابخانه‌ای‌ و میدانی سیر تحول دستبافت‌های عرب چرپانلو را مورد تدقیق قرار داده است و بر آن بوده تا طرح و نقش دوره‌های مختلف این دستبافت‌ها را مطالعه کند. نتایج این جستار حاکی از آن بود که بافندگان عرب چرپانلو در دستبافت‌های خویش، که همه به نقش اَشکالی است، شاهد چهار دورۀ به‌نسبت متمایز بوده‌اند: 1. پیش از سدۀ دوازدهم هجری که در زیر لوای ایل عرب در قُنقُری گذران زندگی می‌کرده‌‌اند و سنت‌های فرش‌بافی ایل عرب مانند گرۀ متقارن شمارۀ 1 و شیوۀ رنگ‌آمیزی تیره اندر تیره را به تمام و کمال در بافته‌های خویش به کار می‌بسته‌اند. 2. محدودۀ زمانی سدۀ دوازدهم تا نیمۀ سیزدهم هجری که تحت تأثیر همجواری با قشقایی‌ها به استفاده از نقوش قشقایی‌تبار روی آورده‌اند. 3. دوره‌ۀ گذار در حدود نیمۀ سد‌ۀ سیزدهم هجری که در آن زمان به ایل قشقایی پیوسته و این مهم تأثیرات متقابلی را در پی‌ داشته است. مهم‌ترین ویژگی این دوره افزایش ویژگی‌های قشقایی‌تبار در میان بافندگان عرب چرپانلوست. 4. نود سال اخیر که دستبافت‌های این دوره در این جستار به «چرپانلو‌ـ‌قشقایی» شناخته شده است و طی آن سنت فرش‌بافی جدیدی بر پایۀ اختلاط سنت‌های کهنه و نو در بین بافندگان عرب چرپانلو شکل گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study on the Evolution of Design, Weaving and Coloring Styles in the Arab- Cherpanlu’s Hand-wovens

نویسندگان [English]

  • Ali Asghar Shirazi 1
  • Hesam Keshavarz 2
1 Ph.D, Assistant Professor, Art Faculty, Shahed University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Ph.D. Student, Art and Architecture Faculty, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

From the old times, the sub-tribe of Arab Cherpanlu, which has its summer quarters in Qonqori and Dehbid (two regions in Fars province, southwestern Iran), has joined the Shish-blooki (six-block) sub-tribe of Qashqai tribes since the last hundred years due to the proximity to the Qashqaies in Chahardangeh border. Arab  Cherpanlu has a unique carpet weaving tradition. This paper has focused on the evolution of Arab cherpanlu carpets through the descriptive- analytical method to study the design of these hand-wovens in various periods. The research is based on fieldwork and library sources. The results indicated that the Arab Cherpanlu weavers in their hand-wovens, which have Ashkali designs, have experienced four relatively distinct periods: 1. before the 18th century that they lived under the Arab tribe in Qonqori and adhered to its traditions of carpet-weaving such as symmetrical knot type I and dark coloring 2. From the 18th century up to the half of the 19th century, under the influence of the proximity to the Qashqai tribes, they began to use Qashqai-originated motifs 3. ((Transition period)), by the mid 19th century, they joined Qashqai tribe which led to mutual influences. The most important characteristic of this period is the development of the Qashqai-originated qualities among the Cherpanlu weavers 4.During the last ninety years, known in this paper as the Cherpanlu-Qashqai period, a new carpet-weaving tradition is formed among the Cherpanlu weavers based on a combination of new and old traditions. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • carpet
  • Qashqai
  • Arab Cherpanlu
  • Bavanat
  • Qonqori