پژوهشی پیرامون بنیان‌های معنایی قاب در هنر ایران قبل از اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشکدۀ هنر، دانشگاه شاهد، شهر تهران، استان تهران.

2 استادیار دانشکدۀ هنر، دانشگاه شاهد، شهر تهران، استان تهران.

3 استاد دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه تربیت‌مدرس، شهر تهران، استان تهران.

4 دانشیار گروه فلسفه دانشگاه تهران، شهر تهران، استان تهران

5 استاد یار دانشکده هنر دانشگاه شهر تهران، استان تهران

چکیده

قاب، به‌عنوان عنصری تأثیرگذار در هنر ایرانی، در کهن‌ترین آثار به‌جای‌مانده از هنر ایران مجال بروز پیدا کرده و در دوره‌های بعد نیز با جلوه‌های متنوعی در هنر ایرانی تداوم داشته است. نقش قاب به‌عنوان عنصری معنوی در ایجاد حریمی امن و فضایی به‌دور از تعرض نیروهای مخرب، به‌واسطۀ پاسداری و حفظ احترام و تقدس نقش‌مایه‌ها، قابل‌توجه است. این مقاله در پی پاسخ به آن است که: بنیان‌های معنایی نهفته در قالب قاب در هنر ایران قبل از اسلام چیست؟ هدف از این پژوهش بررسی و شناسایی مؤلفه‌های اصلی بنیان‌های معنایی قاب در هنر ایران باستان است که علاوه بر وجود جنبۀ زیبایی‌شناسانه در قاب به آن مفهوم و کارکرد نیز بخشیده است. روش تحقیق بر اساس هدف بنیادی نظری و ازنظر ماهیت و روش توصیفی‌تحلیلی و شیوه گردآوری مطالب کتابخانه‌ای بوده است. یافته‌های تحقیق نشان‌دهنده آن است که نیاز به امنیت و حریم امن، در سایه پناه بردن به نیروهای خیر و محفوظ ماندن از آسیب نیروهای شر و اندیشه بازتولید پردیس‌های زمینی به‌مثابۀ مثالواره‌هایی از پردیس‌های آسمانی، می‌تواند به‌عنوان بنیان‌های معنایی قاب در هنر ایران قبل از اسلام مطرح گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Research on Semantic Foundations of Frame in Pre-Islamic Art of Iran

نویسندگان [English]

  • Qolamreza Hashemi ghasem abadi 1
  • Mohammad Ali Rajabi 2
  • Mohammad Khazai 3
  • Mohammad reza Riktehgharan 4
  • Mehdi Poorrezaiyan 5
1 Corresponding author, Ph.D. student of Art Research, Art Faculty, Shahed University, Tehran, Iran.
2 Assistant professor, Art Faculty, Shahed University, Tehran, Iran.
4 Ph.D, Associate professor, tehran University Tehran, Iran.
5 Ph.D Assistant professor, Shahed University Tehran, Iran.
چکیده [English]

Frame as an affective element in Iranian art is manifested in the oldest existing art works of Iran and in later periods, with various effects, has continued in Iranian art. The role of frame as a spiritual element in creating a safe sanctum and space far away from invasion of malignant forces, by protecting and maintaining due respect and sanctity of motifs, is remarkable. This paper seeks to answer the following question: what are the latent semantic foundations of frame in the pre-Islamic art of Iran? The purpose of this research is to investigate and identify the main components of the semantic foundations of frame in ancient Iranian art that in addition to the aesthetic aspect of frame, have given it meaning and function. This research uses fundamental theoretical methodology based on goal, descriptive- ­­analytical method, and library sources. Our findings indicate that the need for safe sanctum, security and safety, seeking refuge to good forces and preservation from evil forces, and the idea of reproducing worldly paradises as paradigms of heaven, could be considered as semantic foundations of frame in the pre-Islamic art of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ancient Iran
  • Pre-Islamic Art
  • Safe Sanctum
  • Paradise
  • Frame