ارتباط دست‌برتری با مبانی حرکتی در خط نستعلیق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ کارشناسی‌ارشد پژوهش هنر، دانشکدۀ هنر دانشگاه شاهد، استان تهران،

2 استادیار دانشکدۀ هنر دانشگاه شاهد، استان تهران،

چکیده

دست، با هدایت قلم بر کاغذ ابزاری مهم در نوشتار و خوشنویسی است. با توجه به موقعیت متقابل دو دست و تفاوت‌های راست‌دستی و چپ‌دستی، می‌توان از وجود و چگونگی رابطۀ دوسویه یا تک‌سویه میان ویژگی‌های حرکتی در دست‌برتری و خط پرسید. آنچه این پرسش را برجسته‌تر می‌سازد معدود نظرات پراکنده‌ و ناهمخوانی است که به‌نحوی از مسائل چپ‌دستان در خط و خوشنویسی حکایت دارد و باورهای مختلفی را دربارۀ تناسب جهت نوشتاری و دست‌برتری بیان می‌کند. ازاین‌جهت، مقالۀ حاضر به بررسی ویژگی‌های حرکتی در دست‌برتری و خط نستعلیق و تناسب میان آن‌ها می‌پردازد و برای این منظور دو اصطلاح حرکت‌شناسی خط و حرکت‌شناسی دست‌برتری را مطرح می‌کند. در حرکت‌شناسی نستعلیق، حرکت خط در جهات مستقیم (افقی، عمود، مایل) و منحنی بررسی می‌شود. حرکت‌شناسی دست‌برتری نیز راستا و جهت ترسیم خطوط مستقیم (افقی، عمود، مایل) و منحنی را در میان راست‌دستان و چپ‌دستان می‌آزماید. نتایج حاصل از این بررسی نشان می‌دهند که عادات نوشتاری در میان راست‌دستان و چپ‌دستان، تأثیر چندانی در انتخاب جهت و راستای ترسیم خط ندارند. ازطرفی، نتایج حرکت‌شناسی راست‌برتری و خط نستعلیق هم‌سو هستند، به‌نحوی‌که راستا و جهات غالب در نستعلیق با راستا و جهات غالب در ترسیم خط میان راست‌دستان هماهنگ است.
این مقاله از نوع توصیفی‌تحلیلی است و داده‌ّ‌های آن به‌صورت کتابخانه‌ای و میدانی گردآمده‌‌است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Handedness with Regard to Kinematic Principles of Nasta’liq Script

نویسندگان [English]

  • Amin Iranpour 1
  • Ali Asghar Shirazi 2
1 M.A. in Art Studies, Faculty of Art, Shahed University,
2 PH.D, Assistant professor, Faculty of art, Shahed University,
چکیده [English]

Hand, moving the pen on paper, is a vital tool in writing and calligraphy. The counter-position of hands and differences between the right-handedness and left-handedness lead to the question of existence and qualities of a reciprocal or one-sided relationship between kinematic profiles of handedness and writing. What make this question more significant are the scattered and varied opinions on left-handers’ issues in writing and calligraphy that express different beliefs about the proportionateness of the writing direction to handedness. Therefore to study the kinematic profiles of handedness and Nasta’liq script and their relationship, this paper addresses two terms of handedness kinesiology and Nasta’liq kinesiology. In Nasta’liq kinesiology the straight directions (horizontal, vertical and diagonal) are explored. Handedness kinesiology examines course and direction of both curved and straight lines (horizontal, vertical and diagonal) by left-handers and right-handers. The results indicate that the writing habits amongst left-handers and right-handers do not have considerable effects on the choices of direction and course while writing. On one hand the results of right-handedness kinesiology and Nasta’liq script are parallel; so that the predominant course and directions in Nasta’liq are in accord with the predominant directions taken in writing by right-handers.
The research method is descriptive-analytic using published material and field research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kinesiology
  • Handedness
  • Right-handedness
  • Left-handedness
  • Nasta’liq Script