تعامل ساختار و سبک در شکسته نویسی شفیعا، درویش و گلستانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده هنر، دانشگاه الزهراء(س)

چکیده

     در این مقاله کوشش شده به تعامل ساختار و سبک در شکسته نویسی های میرزا شفیع حسینی(شفیعا) ، درویش عبدالمجید طالقانی و سید علی اکبر گلستانه به منظور شناخت ارزش های هنرمندانه شکسته نویسی در آثار این هنرمندان طراز اول پرداخته شود. در روند انجام مقاله منابع بسیاری مورد مطالعه قرار گرفته و ارزیابی پایایی و روایی به دو روش هم خوانی داخلی بین موارد مشترک در منابع مطالعه شده و روش مقایسه معیارهای حاکم بر ساختار وسبک در خوشنویسی خط شکسته نستعلیق، یعنی " اصول شناسی" و "سبک شناسی" در نمونه آثار شاخص این خوشنویسان  بکار گرفته شده است. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده بصورت کیفی است . نتایج حاصل از داده های این مقاله نشان می دهد که گرچه دردوران پیدایش سبک های شکسته نویسی گرایش به ویژگی های اصول شناسانه همچنان اصل اساسی بشمار می آمده است اما در آثار خوشنویسان مورد مطالعه این مقاله ، نمادهایی جدید و گویای حس زیبا شناسانه بچشم می خورد که گستره آن در مرحله بروز سبک های شکسته نویسی کاملا چشمگیر بوده و با وجود شکل گیری ساختار اصلی این خط، پالایشی دگر باره در شکسته نویسی پدید آورده است. این مطلب نشانگر تعامل های فراوانی است که میان ویژگی های اصول شناسی و سبک شناسی در شکسته نویسی بوجود آمده و مشابهت های بصری را در آثار این خط نمایان کرده است. به این جهت از میان تعداد بسیاری از آثار شکسته نویسی این اساتید نمونه هایی مورد گزینش و تحلیل قرار گرفته اند که امکان مشاهده و تحلیل فراز و فرودهای موجود را بصورت تخصصی فراهم نمایند. نگارنده در مرحله انتخاب آثار با نمونه هایی مواجه بود که ساختار برخی از آنها با دیگری متفاوت و ظرفیت بیشتری از حیث تنوع ظرایف خوشنویسی نسبت به سایر آثار داشت. همین نکته انتخاب دقیق و تخصصی آثار را از حیث ساختار و سبک می طلبید.  پس از مرحله انتخاب اولیه ، پردازش آثار منتخب با توجه به  میزان اثرگذاری آنها بر جریان های بعدی شکسته نویسی انجام یافت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Interaction of Structure and Style in Cursive Nastaliq Manuscripts of Shafia , Darvish & Golestaneh

نویسنده [English]

  • Mitra Manavi rad
PH.D, Assistant professor, Faculty of Art, Alzahra University,
چکیده [English]

 This article seeks to study the interaction of structure and style in Cursive Nastaliq to better recognize the artistic values in cursive writings of masters: Mirza Shafi Hussein (Shfia), Darwish Abdolmajid Taleghani and Seyed Aliakbar Golestaneh. In the process of conducting this research a great deal of published material has been studied and descriptive and analytic methods have been used. The final and narrative evaluation is done through two methods of corresponding similar features in the studied material and comparing dominant factors of structure and style in calligraphy of Cursive Nastaliq, meaning a study into the principles and styles of the outstanding works of these calligraphers. Qualitative method has been used to analyze the data. The results of this article show that although in the era of cursive style formation, the tendency toward the characteristic principles had been dominant, in the works of the master calligraphers in question, new symbols bearing aesthetic sense are apparent, which are obviously extent in the phase of cursive style formation, and despite the stabilization of the main structure of this script, it is refined again in Cursive Nastaliq. This is an indication of the many interactions among characteristics of the principles and styles in this script, revealing visual similarities in the existing works, among which several cases have been selected and analyzed to demonstrate the changes proficiently. Since the author was faced with some instances with different structures and more potential than others because of their more delicate calligraphy, careful and proficient selection of works was required. After the first stage of selection, works were processed with regard to their effectiveness on latter changes in cursive writing.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Structure
  • Style
  • Cursive Writing
  • Cursive Nastaliq
  • Shafia
  • Darvish Abdolmajid Taleghani
  • Aliakbar Golestaneh