بررسی تطبیقی نقش قاب‌های خشتی فرش‌های مناطق استان چهارمحال و بختیاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد صنایع دستی، دانشکدۀ صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان

2 مربی، دانشکدۀ صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

فرش‌های روستایی ایران منابع مهمی برای مطالعۀ هنر و فرهنگ روستایی ایران به شمار می‌روند. کاربرد نقوش و رنگ‌های به‌کاررفته در این فرش‌ها بازتاب فرهنگ، آداب و رسوم، هنر و تجربۀ زیست مردم منطقه است. حضور وجوه مشترک در نقوش به‌کاررفته در قاب‌های فرش‌های خشتی و رنگ آن‌ها حاکی از روح حاکم بر این آثار، تحت تأثیر معاشرت با طبیعت است. در این فرش‌های خشتی، تفاوت‌هایی از لحاظ ظاهری و تکنیکی وجود دارد که برای تشخیص بهتر فرش‌های خشتی مناطق مختلف استان چهارمحال و بختیاری از یکدیگر لازم است نقوش داخل قاب‌ها از لحاظ تجسمی بررسی شود. هدف این مقاله،شناخت هرچه بهتر نقوش فرش‌های خشتی، توصیف و طبقه‌بندی این نقوش و افزایش توان تشخیص فرش‌های روستا‌های این منطقه است و همچنین علاوه بر اینکه به حوزه‌های نظری تک تک نقوش می‌پردازیم به حوزه‌های تجسمی مثل رنگ، اندازه، انتزاعی‌شدن یا ساده‌شدن نقوش نیز پرداخته می‌شود. در این میان، پاسخ به سئوالات زیر مدنظر بوده است:
۱.بیشترین نقوش به‌کاررفته در فرش‌های خشتی مناطق مختلف این استان چیست؟
۲.چه تفاوت‌هایی بین نقوش فرش‌های این مناطق وجود دارد؟
در این پژوهش که به روش میدانی و کتابخانه‌ای صورت گرفته و شیوۀ تجزیه و تحلیل اطلاعات آن به روش مقایسه‌ای است براساس کتب، اسناد و مدارک موجود نقوش فرش‌های خشتی مناطق مختلف استان چهارمحال و بختیاری مورد بررسی قرار گرفته است و سپس به بررسی تطبیقی نقوش فرش‌های مناطق این استان و مقایسۀ آن‌ها با یکدیگر پرداخته شده است. نقوش در قالی‌های خشتی دارای تنوع زیادی است و بسته به سلیقۀ بافندگان نقوش خشت‌ها تغییر می‌کند، ولی به طور کلی موضوع متن این خشت‌ها بیشتر نقوش گیاهی، درختی بوده و کمتر از پرندگان و چهارپایان استفاده شده است. نقوش به‌کاررفته در قالی‌های خشتی در ابتدا در روستا‌های سامان، فرخشهر، شلمزار، سفیددشت و اردل به‌صورت تجریدی به‌ کار رفته و در قالی‌های چالشتر و شهرکرد طبیعی‌تر نمایان شده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Kheshti Rugs Motifs in Regions of Chaharmahal and Bakhtiari Province

نویسندگان [English]

  • Samira Aghadavood 1
  • Meysam Barari 2
1 M.A
2 M.A, Faculy of the Art Isfahan University,
چکیده [English]

Iranian rural carpets are major sources for the study of Iranian rural art and culture. Applications of motifs and colors of these carpets reflect the culture, customs, art and lived experience of the local people. The presence of common aspects in frames of Kheshti rugs and their colors, indicate the presiding spirit of the works, inspired by their interaction with nature. There are differences in both the appearance and technique thus to better recognize the Kheshti rugs of different regions of Chaharmahal and Bakhtiari province it is essential to study the visual characteristics of motifs within the frames. The aim of this paper is to better recognize the Kheshti rugs’ motifs, describing and categorizing these motifs, and increasing the knowledge to distinguish the rugs coming from these regions and also besides exploring each and every motif theoretically, the visual components, color, size, abstraction or simplification of motifs, etc have been taken into account.   
 The following questions have been focused on:
1. What are the most frequent motifs in kheshti carpets coming from the different areas of the province?
2. What are the differences between the rug motifs of these areas?
 Drawing on published material and field research, the method in this article is comparatively analyzing documents, books and the Kheshti rugs’ motifs from different areas of Chaharmahal and Bakhtiari province leading to a comparative study of the Kheshti rugs’ motifs from different regions of the province.
Kheshti rugs’ motifs vary greatly and change depending on the weavers’ taste, but the general theme and motifs within the frames mostly involve vegetation and trees while birds and beasts are less frequently depicted.
Kheshti rug motifs coming from the villages of Saman, Farrokhshahr, shalamzar, Sefieddasht and Ardal are abstracted but in Chalshotor and Shahrekord rugs are more realistic.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kheshti Rug
  • Kheshti design
  • Penner
  • Chaharmahal and Bakhtiari Province
  • Rural Carpet