مطالعه تطبیقی روایت‌پردازی دینی در نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای و گوتیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه الزهرا، دانشکده هنر

2 عضو هیئت علمی, گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

یکی از موضوعات نقاشی قهوه‌خانه‌ای موضوعات دینی و عاشورایی است. نقاشی قهوه‌خانه‌ای عاشورایی مانند بخش بزرگی از تاریخ نقاشی ایران و نقاشی‌های دینی دیگر از جمله نقاشی‌های مسیحی، روایی و به متن‌های زبانی مکتوب و شفاهی وابسته است. نقاشی‌های گوتیک و موضوعات مربوط به زندگی حضرت مسیح (ع)، بخشی از نقاشی‌های مسیحی به شمار می‌آید که در این مقاله به آن پرداخته خواهد شد. این دو گونه از نقاشی با وجود شکل‌گیری در زمان‌ها و مکان‌های گوناگون، ویژگی‌های مشابهی در روایت‌پردازی یافته‌اند. از آنجایی که بخشی از مطالعات تطبیقی با تأکید بر شباهت‌ها به مطالعه ارتباط میان متن‌ها می‌پردازد، هدف از این جستار نشان دادن این شباهت‌ها  و در مرحله بعد پاسخ به این پرسش است که علت شباهت‌های موجود در چه عواملی است؟ نتایج حاکی از آن است که شیوه‌های ترکیب‌بندی مستمر (مستمر هم زمان و غیر هم زمان) از مهم ترین شباهت‌ها میان دو حوزه نقاشی و همینطور تکرار الگوی‌های بصری یکنواخت از دیگر وجوه اشتراک در شیوه‌های بیان تصویری آن‌ها می‌باشند. از سویی دیگر به غیر از وابسته بودن به روایات زبانی، مشابهت نگرش خالقان این نقاشی‌ها و کارکرد تعلیمی و عبادی آن‌ها در ارتباط با مخاطبینشان که عامه مردم هستند نیز از جمله عواملی هستند که در ایجاد مشابهت‌های نام برده نقش بسزایی داشته‌اند. تحقیق پیش رو به لحاظ روش، توصیفی، تحلیلی و تطبیقی است. در هر کدام از حوزه‌ها دو نمونه به صورت هدفمند، بر اساس سؤالات و فرضیه‌های مقاله و از طریق منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی انتخاب شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative Study of Religious Narration of Gothic and Coffee House Paintings

نویسندگان [English]

  • azam hakim 1
  • Abolghasem Dadvar 2
1 alzahra university, art faculty
2 Academic Staff, Research of Art, Art Faculty, Alzahra University
چکیده [English]

Religious art is rooted in theology and teachings of the same religion, such as the religious Coffee House painting and also the Gothic painting. School of Coffee House painting was formed and became widespread in the late 13th and early 14th century AD. A Coffee House painting was ordered for a variety of places, including a coffee house, a Husseinieh and etc. The theme of the Coffee House painting is wide-ranging; from religious to epic, romantic, and routine. One of the religious themes of this school of painting is depicted in Ashura paintings. Ashura Coffee House paintings, as a big part of the history of Persian painting and other religious paintings such as Christian religious paintings, are narrations and therefore depended on written and verbal text. Christian painting from the beginning and more since Christianity was declared the official religion in forms such as illustration of books, mural painting, typography, mosaic work, glass painting, portraiture iconography, tapestry scenes and painting on canvas narrates topics such as biblical narrations and anecdotes related to the Apostles and saints. Most of these paintings were created for the church or ordered by the same place. Gothic paintings and issues related to the life of Jesus Christ are part of Christian paintings which in this study will be discussed. Although Imam Hussein and Jesus are different in terms of the history of religion in the two missions of the Imam and the Prophet, they are similar in the works of painting in the periods discussed due to the orientation of these characters.These two types of painting, despite their formation in different times and places, have similar characteristics. As part of comparative studies emphasizes on similarities to study the relationship between texts, the purpose of this study is to show these similarities and in the next step to answer to the question that what causes the similarities? The results indicate that continuous composition techniques (continuous simultaneous and non-simultaneous) constitute the most important similarities between the two areas of painting and the repetition of the uniform visual patterns is another shared aspect in techniques of their visual expression. On the other hand, besides depending on linguistic narratives, the similarity of the attitudes of the creators of these paintings and their educational and religious use in relation to their audience, i.e. general public, are also among the factors that played a significant role in the aforementioned similarities. According to the research history, there are few examples of comparative and inter-cultural studies in the field of Coffee House painting. On the other hand, no article that has been written independently on the comparative study of Ashura in Coffee House painting and Gothic painting has been found. The present paper, with a periodic selection of the history of Western painting, and discovering of similarities and common grounds in creation and receiving of works with regard to Ashura in Coffee House painting and Gothic painting, aims to provide a fresh reader on how to narrate the images. The research is descriptive, analytical and comparative. In each of the domains, two samples are selected purposefully and based on the questions and hypotheses of the paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Coffee House Painting
  • Gothic Painting
  • Ashura
  • Passion of Christ
  • Religious Painting
آپوستولوس-کاپادونا، دایانا (1386). فراسوی ایمان: سیر هنرمندانه، کتاب فراسوی ایمان: هنر مدرن و تخیل مذهبی، ترجمه مصطفی اسلامیه، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر. صص 24-28.
اکو، امبرتو (1390). تاریخ زیبایی، چاپ اول، ترجمه هما بینا، تهران: انتشارات مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری متن.
اوسپنسکی، لئونید و ولادیمیر لوسکی (1388). معنای شمایل‌ها، چاپ اول، ترجمه مجید داوودی، تهران: انتشارات سوره مهر.
باسنت، سوزان (1393). فراسوی مرزهای اروپا: مفاهیم دیگر ادبیات تطبیقی، ترجمه سعید رفیعی خضری، نشریه ادبیات تطبیقی (فرهنگستان زبان و ادب فارسی)، پیاپی 10، صص 83-105.
برانکونز، خوزه (1389). راهنمای هنر گوتیک، چاپ دوم، ترجمه سیما ذوالفقاری، تهران: نشر ساقی.
پاکباز، رویین (1385). دایرة المعارف هنر، چاپ پنجم، تهران: نشر فرهنگ معاصر.
پاکباز، روئین (1390). نقاشی ایران از دیرباز تا امروز، چاپ دهم، تهران: انتشارات زرین و سیمین.
چلیپا، کاظم و دیگران (1389). تأملاتی درباره موضوعات ملی و مذهبی در نقاشی قهوه خانه ای. فصلنامه نگره، سال ششم، شماره 18، صص 81-69.
دیویس، پنلوپه و دیگران (1388). تاریخ هنر جنسن، چاپ اول، ترجمه فرزان سجودی و دیگران، تهران: انتشارات ذهن آویز.
سیف، هادی (1369). نقاشی قهوه خانه ای، چاپ سوم،تهران: نشر وزرات فرهنگ و آموزش عالی.
کوماراسوامی، آناندا (1389). فلسفه هنر مسیحی و شرقی، چاپ دوم، ترجمه امیر حسین ذکرگو، تهران: مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری متن.
گامبریج، ارنست (1385 الف). تاریخ هنر، چاپ پنجم، ترجمه علی رامین، تهران: نشر نی.
گامبریج، ارنست (1385 ب). تحولات ذوق هنری (گرایش به اصول هنرهای آغازین)، چاپ اول، ترجمه محمدتقی فرامرزی، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر.
گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم (وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی) (1385). مقتل امام حسین علیه السلام. جلد 2، چاپ پنجم، ترجمه جعفر محدثی، قم: شرکت چاپ و نشر بین الملل.
مددپور، محمد (1388). آشنایی با آراء متفکران درباره هنر: هنر و زیبایی نزد متفکران مسیحی و مسلمان، جلد 3 و 4، چاپ دوم، تهران: انشارات سوره مهر.
میرزا بابازاده فومشی، بهنام (1394). بیست وکمین همایش انجمن بین المللی ادبیات تطبیقی (سال 2016، وین)، ادبیات تطبیقی (فرهنگستان زبان و ادب فارسی)، پیاپی 11، صص 222-242.
نادعلیان، احمد (1387). نقش‌های عاشورایی، مجله رهپویه هنر، شماره 5، صص 28 – 38.
نظری منظم، هادی (1389). ادبیات تطبیقی: تعریف و زمینه‌های پژوهش، نشریه ادبیات تطبیقی، سال اول، شماره 2، صص 221-237.
نویسنده نامعلوم (1363). استاد عباس بلوکی فر تصویر پرداز عاشورا، مجله کیهان فرهنگی، مهر، شماره 7، ص 48.
هاوزر، آرنولد (1372). تاریخ اجتماعی هنر، چاپ سوم، ترجمه امین مؤید، تهران: شرکت انتشارات چاپخش.
N. Magill, Frank (1998). Dictionary of world biography, volume II, the middle ages, London and New York: Routledge.
Toman, kolf (2004). The art of gothic: architecture. Sculpture. Painting, EU: konemann.