جلوه‌های رمزی اسم اعظم الله در صور توحیدی آثار هنر و معماری اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه هنر اسلامی تبریز، شهر تبریز، استان تبریز.

چکیده

مسئلۀ اصلی در این مقاله بررسی کیفیت تجلیات رمزی اسم اعظم الله در صور توحیدی آثار هنر و معماری اسلامی است. دستیابی به این امر در گرو پاسخ به دو سؤال مبتنی بر نسبت رمز و صور رمزی با حقایق اسماء الهی و جلوه‌های رمزی اسم اعظم الهی در صور توحیدی آثار هنر و معماری اسلامی است.
هدف مقاله دستیابی به راز جاودانگی زبان رمزی شکل‌ها، نقشمایه‌ها، الگوها و ساختارهای آثار هنر و معماری اسلامی در طی زمان‌ها و مکان‌های مختلف است.
روش تحقیق تحلیلی- تفسیری و شیوۀ جمع‌آوری اطلاعات به طریق کتابخانه‌ای است.
از جملۀ یافته‌ها می‌توان به شهود صور مثالی عالم مثال در ساحت خیال منفصل، تقرب صور آثار هنر اسلامی به اسم اعظم الهی و تجلی صور توحیدی به صورت اختیار صور تنزیهی اسلیمی و ختایی، سازمان‌بندی مرکزگرایانۀ فضا و حاکمیت نظم و هماهنگی در ذیل اسم اعظم الله اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Symbolic Emanations of God’s Great Title in Monotheism figures in the Islamic Art and Architecture Works

نویسنده [English]

  • fatemeh akbari
art university of tabriz
چکیده [English]

The main issue is to study the quality of semantic implications of God’s great title in Islamic art and architecture works. The purpose is to gain the secret behind immortality of symbolic language of forms, figures, patterns, and structures of Islamic art and architecture works during different times and places. Among questions are; the quality of emanation of divine world figurative samples in art works, the relation between symbol and symbolic expressions and the reality of divine titles, the relation between God’s title with emanation of monotheism is Islamic works. Research is analytical-interpretative and data collected by library method and analyzed through deductive and inductive approaches.
Among achievements was form-space importance in Islamic art under God’s great title: symbol interpretation happens through a practical approach and with realization of meaning in person. This issue, from one hand, notifies the amount of approach in Islamic artist to divine facts and from the other hand shows the amount of audiences’ intimacy with Islamic works. In Islamic culture, any natural phenomenon is an emanation of levels of divine titles. Symbolic forms in artworks are figurations of exemplary expressions of divine examples, which artist achieved them in imaginations and express through works. In Islamic culture, everything is a symbolic form and while refereeing to world of divine titles notifies an intuition-divine world’s relation. Islamic period is an emanation of God’s title and Mohammadi reality is the expression of this title. Form and space in Islamic art are under God’s title and monotheism. Among emanation samples of monotheism in Islamic works are Arabesque, Khataii, and geometrical figures, centered principle of space, and emanations of order and harmony. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Symbol
  • Monotheism
  • example world
  • Islamic art and architecture
  • divine names and titles
آیتی، عبدالمحمد. 1385. ترجمه قرآن مجید. چاپ نهم. تهران: سروش
اردلان، نادر و بختیار، لاله. 1380. حسّ وحدت. ترجمه حمید شاهرخ. تهران: سازمان زیباسازی شهرداری تهران.
اعوانی، غلامرضا. 1385. حکمت و هنر معنوی. مجموعه مقالات. تهران: گروس
بقلی شیرازی، شفیع روزبهانی. 1344. شرح شطحیات. تصحیح و مقدمه فرانسوی از‌ هانری کربن. تهران: انستیتو ایران و فرانسه.
پورنامداریان، تقی. 1375.رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی. چاپ چهارم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
حکمت، نصراله، (1385. متافیزیک خیال در گلشن راز شبستری. تهران: فرهنگستان هنر.
ابوعلی سینا، شیخ الرئیس. 1316. اشارات و تنبیهات. ترجمه سید نصراله تقوی. تهران: چاپخانه مجلس.
شایگان، داریوش. 1371. بت‌های ذهنی و خاطره ازلی. تهران: امیرکبیر.
غزالی، امام محمد. 1352. کیمیای سعادت. تصحیح احمد آرام. چاپ چهارم. تهران: کتابخانه مرکزی.
فروم، اریک. 1362. زبان از یاد رفته. ابراهیم امانت. چاپ سوم. تهران: مروارید.
کربن، هانری. 1372. تأویل قرآن و حکمت معنوی اسلام. رضا داوری (از مجموعه مقالات مبانی هنر معنوی). تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
کربن، هانری. 1384. تخیل خلاق در عرفان ابن عربی. انشاءاله رحمتی. تهران: جامع.
لوفلر دلاشو، م. 1364. زبان رمزی افسانه ها. جلال ستاری. تهران: توس.
مددپور، محمد. 1371. حکمت معنوی و ساحت هنر. تهران: حوزه هنری.
یونگ، کارل گوستاو. 1352).. انسان و سمبول‌هایش. ابوطالب صارمی. چاپ سوم. تهران: امیرکبیر.
Cirlot. J.E. 1973. A Dictionary of Symbols. translated from the sparish by Jack sage. foreword by Herbert Read. second edition. London.