Comparative Analysis of the Content of the Goharshad Mosque inscriptions with Shia Intellectual Principles in the Timurid and Safavid periods

Authors

1 Ph.D. Student, Philosophy of Art, Imam Reza International University, Mashhad, Iran.

2 Ph.D., Associate Professor of Advanced Studies of Art, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran.

Abstract

Inscriptions as conceptual and decorative elements in Islamic Architecture are important tools for the representation of religious beliefs and policies, and because of their written nature, express the ideas and thoughts of their era. Goharshad Mosque in Mashhad as one of the masterpieces of Islamic-Persian architecture has various inscriptions with religious themes, which have been frequently restored in various historical periods. This paper by use of comparative-analytical method, library sources and observation, both introduces Timurid and safavid inscriptions of this sacred place, and analyses them below the Intellectual principles of Shiism. It also comparatively shows that how these themes during the time, along with religious and cultural trends of artists and politicians, have been subjected to qualitative and quantitative changes. Research findings show that in both periods, there are inscriptions with Shiite theme. These themes, in Timurid period, were influenced by dominance of Sunni religion in the country, emergence of Sufi-Shiite movements and the circles of worship and Sufi communities. While in the Safavid period, by separation of religion from Sufism and Shiite dominance, we see explicit themes which refer to the most important intellectual principle of Shia, i.e. Imamate. A comparative study of the contents of the inscriptions is a new way in understanding of religious art and the impact of the religion on the epigraphy at different periods of the history of Islamic-Iranian art.

Keywords

References

قرآن کریم
اوبن، ژان. 1361. مجموعۀ ترجمۀ احوال شاه‌ نعمت‌الله ولی، ج ۱. تهران: کتابخانۀ طهوری.
اوکین، برنارد، 1386. معماری تیموری در خراسان. ترجمۀ مجید آخشینی. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس.
بحرانى، سید هاشم. 1416ق. البرهان فى تفسیر القرآن، ج 2‌. تهران: بنیاد بعثت.
بلخاری قهی، حسن. 1388. سرگذشت هنر در تمدن اسلامی. تهران: سورۀ مهر.
بلر، شیلا و بلوم، جاناتان. 1390. هنر و معماری اسلامی2. ترجمۀ یعقوب آژند‌. تهران: فرهنگستان هنر.
جعفریان، رسول. 1375. تاریخ تشیع در ایران: از آغاز تا قرن هفتم هجری، ج ۱. قم: انصاریان.
حاجی قاسمی، کامبیز. 1382. فرهنگ آثار معماری اسلامی ایران(مساجد). تهران: روزنه.
حافظ ابرو، نورالدین لطف الله. 1349. جغرافیا قسمت ربع هرات. به کوشش نجیب مایل هروی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
رفیعی، امیرتیمور. 1381. «سیاست مذهبی شاهرخ تیموری»، مجموعه مقالات نخستین همایش ایران‌شناسی. تهران: بنیاد ایران‌شناسی، ص 276-265.
سیدی، مهدی و دیگران. 1386. مسجد و موقوفات گوهرشاد. تهران: بنیاد توسعه و پژوهش وقف.
سیوری، راجر. 1380. ایران عصر صفوی. ترجمۀ کامبیز عزیزی. تهران: نشر مرکز.
شایسته‌فر، مهناز. 1381. «بررسی محتوایی کتیبه‌های مذهبی دوران تیموریان و صفویان»، فصلنامۀ علمی‌پژوهشی علوم‌انسانی دانشگاه الزهرا (س)، س 12، ش 43.
شایسته‌فر، مهناز. 1384. «عناصر هنر شیعی در نگارگری و کتیبه‌نگاری تیموریان و صفویان»، تهران: مطالعات هنر اسلامی
شایسته‌فر، مهناز. 1389. «بررسی تزیینات و کتیبه‌های قرآنی دو مجموعۀ گوهرشاد و هرات»، دوفصلنامۀ علمی‌پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، ش 12: ص 98- 73.
شراتو، امبرتو و گروبه، ارنست. 1391. هنر ایلخانی و تیموری. ترجمۀ یعقوب آژند‌. تهران: مولی.
شیخ صدوق،1378ق. عیون الأخبارالرضا علیهالسلام، ج۲. محقق و مصحح: مهدی لاجوردی. تهران: نشر جهان.
صحراگرد، مهدی. 1392. شاهکارهای هنری در آستان قدس رضوی؛ کتیبه‌های مسجد گوهرشاد. مشهد: موسسه آفرینش‌های هنری
صفا، ذبیح الله. 1363. تاریخ ادبیات در ایران، ج ۴. تهران: فردوسی.
صنیع الدوله (اعتماد السلطنه)، محمدحسن خان. 1362. مطلع الشمس. تهران: پیشگام.
عطاردی، عزیزالله. 1371. تاریخ آستان قدس رضوی، ج ۲. تهران: عطارد.
 قمی، عباس. 1392. سفینة بحارالانوار و مدینةالحکم و الآثار، ج۱. ترجمۀ هادی صلواتی. تهران: کتاب عقیق دفتر نشر نوید اسلام.
گلچین عارفی، مهدی. 1388. «استاد قوام الدین شیرازی: معمار افسانه»، گلستان هنر، ش 16: صص 89- 75.
معروف الحسینی، هاشم. 1369. تصوف و شیعه. ترجمۀ محمدصادق عارف. مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.
مکارم شیرازی، ناصر. 1379 تفسیر نمونه، ج ۴ و 24. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مؤتمن، علی. 1348. تاریخ آستان قدس رضوی. تهران: بانک ملی.
کاویانیان، احتشام. 1354. شمس الشموس (تاریخ آستان قدس). مشهد: آستان قدس.
محقق، محمد باقر. 1350. نمونه بینات در شأن نزول آیات. ب‍ی‌ج‍ا: ح‍ی‍دری‌.
مصدقیان، وحیده. 1384. نقش و رنگ در مسجد گوهرشاد. تهران: کتاب آبان.
میرجعفری، حسین. 1387. تاریخ تحولات ایران در دورۀ تیموریان و ترکمانان. اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.
نوایی، عبدالحسین و غفاری فرد، عباسقلی. 1388. تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دورۀ صفویهۀ تهران: سمت.
ویلبر، دونالد و گلمبک، لیزا. 1374. معماری تیموری در ایران و توران. ترجمۀ کرامت‌الله افسر و محمد یوسف کیانی. تهران: میراث فرهنگی.
 یزدی مطلق، محمود. 1380. «بانو گوهرشاد»، نشریۀ فرهنگ خراسان، دورۀ اول، ش 3و4: صص 21- 7.

Files

History

  • Receive Date: 06 March 2015
  • Revise Date: 31 May 2015
  • Accept Date: 14 September 2015

Share

How to cite

Statistics