A Comparative Study of Ornaments in Naein and Varamin Jami Mosques

Document Type : Research Paper

Authors

1 PH.D. student of architecture, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran.

2 PH.D. Assistant professor, Faculty of art and architecture, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran.

Abstract

Traditional arts like tilework, the art of stucco and brickwork have acquired a high position in Iranian architecture, especially in mosques. Following the advent of Islam in Iran, their forms, contents, techniques and places have undergone material changes. To find out the course of these changes, Naein Jami mosque, one of the earliest Iranian mosques, adorned with magnificent stucco reliefs, and Varamin Jami mosque, a relic of the Ilkhanid period, one of the mosques in which an exquisite colored brickwork first appeared, were chosen to speculate the effects of social- religious context on ornaments and their reformations (in a 400-year period from 4th – 8th century Hijry Qamari) through a comparative study of ornaments and their reformations. In this research using interpretive -historical method, data is gathered through published material and field research, and following the analysis endeavors to conclude the qualities of changes in techniques (stucco to brickwork and colored tilework), the formal-conceptual content (natural vegetative motifs to complex geometric shapes and arabesques), the content of scripts (from Quranic versus to sacred names of imams, hadith and prayers) and the place of ornaments (expanding from interior part adjacent to mihrab to exterior spaces). The influence of political stability on body of the mosque and its transformation into a state building, the influence of moguls on the architecture of the mosques (reproduction of forms and ornaments of moguls’ tents in domes) and the advent and support of the Shiite thinking in calligraphic ornaments to underline the common religion by the contemporary government are also to be mentioned.

Keywords

References

قرآن کریم. 1374. قرآن کریم. ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی. تهران: جامی.
اردلان، نادر و بختیار، لاله. 1380. حس وحدت: سنت عرفانی در معماری ایران. ترجمۀ حمید شاهرخ. تهران: خاک.
اقبال آشتیانی، عباس. 1365. تاریخ مغول. تهران: امیرکبیر.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌خان. 1368. مرآة البلدان. تصحیح عبدالحسین نوائی و میرهاشم محدث. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
اشپولر، برتولد. 1373. تاریخ اسلام در قرون نخستین اسلامی جلد اول. ترجمهۀ جواد فلاطوری. تهران: علمی و فرهنگی.
بزرگمهری، زهره و آناهیتا خدادادی. 1389. آمودهای ایرانی. تهران: سروش دانش.
بورکهارت، تیتوس. 1365. هنر اسلامی؛ زبان و بیان. ترجمۀ مسعود رجب‌نیا. تهران: سروش.
بهشتی، سیدمحمد.1389. مسجد ایرانی مکان معراج مؤمنین. تهران: روزنه.
بویل، جی.آی.1366. تاریخ ایران کمبریج: از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی ایلخانان. ترجمۀ حسن انوشه. تهران: امیرکبیر.
پوپ، آرتور. 1382. معماری ایران. ترجمۀ غلامحسین صدری افشار. تهران: اختران.
پیرنیا، محمدکریم. 1389. سبک شناسی معماری ایرانی. تدوین: غلامحسین معماریان. تهران: سروش دانش.
حاجی‌قاسمی، کامبیز. 1383. گنجنامه، دفتر هشتم: مساجد جامع. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
خزایی، محمد. 1381. «نمادگرایی در هنر اسلامی؛ تأویل نمادین نقش در هنر ایران»، مجموعه مقالات اولین همایش هنر اسلامی. تهران: مؤسسه مطالعات هنر اسلامی.
دیولافوا، جین. 1390. سفرنامۀ مادام دیولافوا. ترجمۀ همایون فره‌وشی. تهران: دنیای کتاب.
رفیعی سرشکی، بیژن و دیگران. 1387. فرهنگ مهرازی ایران. تهران: مرکز تحقیقات سازمان مسکن.
زرین‌کوب، عبدالحسین.1378. روزگاران: تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلسلۀ پهلوی. تهران: سخن.
زمانی، عباس. 1390. تأثیر هنر ساسانی در هنر اسلامی. تهران: اساطیر.
زمرشیدی، حسین. 1384. .کاشی‌کاری ایران، جلد دوم: خط معقلی. تهران: سازمان عمران و بهسازی شهری.
سجادی، علی. 1375. سیر تحول محراب در معماری اسلامی از آغاز تا حملۀ مغول. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
شایسته‌فر، مهناز. 1384. عناصر هنر شیعی در نگارگری و کتیبه‌نگاری تیموریان و صفویان. تهران: مؤسسۀ مطالعات هنر اسلامی.
شایسته‌فر، مهناز و مهران بهزادی. 1390. «هماهنگی رنگ و نقش در تزیینات مسجد جامع یزد و زیلو و سفال میبد»، مطالعات هنر اسلامی، 15: 91‌ـ‌110.
فرای، ر.ن.1363. تاریخ ایران: از اسلام تا سلاجقه. ترجمۀ حسن انوشه. تهران: امیرکبیر.
صفا، ذبیح‌الله. 1363. تاریخ ادبیات ایران، ج ۱. تهران: فردوسی.
‌ماهرالنقش، محمود. 1361. .کاشی‌کاری ایران در دورۀ اسلامی، دفتر اول: خط بنایی. تهران: موزۀ رضا عباسی.
مشکور، محمدجواد. 1362. تاریخ شیعه و فرقه‌های اسلامی. تهران: اشراقی.
مصدقیان، وحیده. 1384. نقش و رنگ در مسجد گوهرشاد. تهران: آبان.
مکی‌نژاد، مهدی. 1386. تزیینات معماری. تهران: سمت.
نعمتی بابایلو، علی و صالحی، اسراء. 1390. «مسجد نه‌گنبد و مسجد جامع نایین از منظر نقش، ترکیب و مفهوم»، کتاب ماه هنر، 162: 96‌ـ‌104.
نرشخی، ابوبکر محمدبن جعفر.1363. تاریخ بخارا. ترجمۀ مدرس رضوی‌نیا. تهران: طوس.
نصر، سیدحسین. 1389. هنر و معنویت اسلامی. ترجمۀ رحیم قاسمیان. تهران: حکمت.
یحیی‌پور، احمد و دیگران. 1390. «سیر تحول مفاهیم زیبایی‌ـ‌والایی در معماری مساجد ایران»، تبریز: اولین همایش ملی معماری و شهرسازی اسلامی.
Grabar,Oleg.1992.The Mediation of Ornamet. Princeton:Princeton University press
Momen,Moojan.1985. An Introduction to Shi Islam, New Haven and London: Yale University Press
‌www.archnet.org/library/images (20/05/2013)
Negareh Journal
Volume 9, Issue 29 - Serial Number 29
September 2014
Pages 45-61

Files

History

  • Receive Date: 15 July 2013
  • Revise Date: 08 September 2013
  • Accept Date: 11 January 2014

Share

How to cite

Statistics