A comparative study of ketabat format of nastaligh in the callgraphic style of Jafar Tabrizi, Mir Emad and Mohammad Reza Kalhor

Document Type : Research Paper

Authors

1 PhD student in Comparative and Analytic History of Islamic Arts, Faculty of Arts, Shahed University, Tehran, Iran.

2 Assistant Professor, Faculty of Arts, Shahed University, Tehran, Iran.

Abstract

Nastaliq is the most significant script invented by the Iranians which beauties have appeared in various forms. This script has partly evolved in the context of the transcription. In regard to this, transcription became a particular format among others which understanding its characteristics are essential to recognize the basics of the calligraphy. Thus the aim of this research is to understand the factors which affected the transcription styles of Jafar Baysonghory, Mir Emad and Mirza Mohammad Reza Kalhor who played a significant role in formularizing and developing of the Nastaliq script in three important eras of Persian history, including the Timurid, Safavid and Qajar dynasties. The main research question is; what are the visual characteristics of the transcription style of each of these calligraphers? Which factors can be described as influential elements on them? This research is conducted using descriptive-analytical method based on library sources and observation of the collected works. Comparison of the works indicates that factors such as the pen putting angle, manner of setting dots, and arranging the letters and long letters (keshide) have led to formation of the unique styles in transcription by these three calligraphers. Consequently, it can be said that due to the combination of the above mentioned factors in the calligraphy style of Jafar Baysonghory, the lines are inclined toward the horizontal axis, while they are inclined toward the vertical axis in Kalhor's transcription, and there is a favorable balance in both horizontal and vertical axes of line in Mir Emad's transcription.

Keywords


 
آراسته، منوچهر و فراستی، علیرضا. 1388.  " بررسی سیر کتابت نسخه‌های چاپ سنگی به خط محمدرضا کلهر موجود در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، دوره یکم، شماره 4، صص 1-23.  تاریخ بازنگری: 1/4/95
http://aqr-libjournal.ir/Old/index.php?module=TWArticles&file=index&func=view_pubarticles&did=959&pid=11
انجمن خوشنویسان ایران. 1368.  یادنامه محمدرضا کلهر (به مناسبت یکصدمین سال درگذشت کلهر)، تهران: انتشارات انجمن خوشنویسان ایران.
جباری، صداقت و همکاران. 1391.  "سبک شناسی خط نستعلیق سلطانعلی مشهدی"، دو فصلنامه مطالعات هنر اسلامی، شماره هفدهم، صص 79-91.
سیدرضوی، نسرین، الیاسی، بهروز. 1392.  "نقش جعفر تبریزی در اعتلای مکتب هرات"، نامه هنرهای تجسمی، سال ششم، شماره 11، صص 67-85.
صحراگرد، مهدی. 1387.  " پیدایش و تکامل خط نستعلیق"، خلاصه مقالات گردهمایی مکتب هنری تبریز، به کوشش فرهنگستان هنر و  دانشگاه هنر اسلامی ‌تبریز، ص 10.
عجمی، حمید و غلامی، حسین. 1371.  مجموعه‌ای از خطوط محمدرضا کلهر، با مقدمه کیخسرو خروش، تهران: انتشارات حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
فضائلی، حبیب‌الله. 1390.  اطلس خط، تهران: سروش.
فلسفی، امیر. 1392.  ترکیب در نستعلیق، تهران: یساولی.
قلیچ خانی، حمیدرضا. 1392.  درآمدی بر خوشنویسی ایرانی، تهران: فرهنگ معاصر.
قلیچ خانی، حمیدرضا. 1387.  "جعفر تبریزی میراث دار مکتب تبریز"، خلاصه مقالات گردهمایی مکتب هنری تبریز، به کوشش فرهنگستان هنر و  دانشگاه هنر اسلامی‌تبریز، ص 12.
کاسپور، هدی و چارئی، عبدالرضا. 1392.  "مقایسه تطبیقی شیوه خط خوشنویسان تاثیرگذار در تولید نرم افزارهای خوشنویسی با شیوه‌های رایج در خط نستعلیق (شیوه کلهر و میرعماد) و خط ثلث (شیوه ترکی و عربی)"، فصلنامه نگره، شماره 25، صص 50-63.
کنگره بزرگداشت میرعمادالحسنی سیفی قزوینی. 1383.  تاریخ مختصر داستانی ایران به خط میرعماد الحسنی، با مقدمه غلامحسین امیرخانی، تهران: انتشارات انجمن خوشنویسان ایران.
معاونت پژوهشی دانشکده صدا و سیما. 1389.  جاودان نامه خرد، (به مناسبت بزرگداشت هزارمین سال تصنیف شاهنامه فردوسی و ثبت نسخه بایسنقری میراث معنوی جهانی ایرانیان در یونسکو)، مقدمه، ویرایش و گزینش از احمد ضابطی جهرمی، تهران: نشر دانشکده صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
ناصرالدین شاه قاجار. 1354.  سفرنامه خراسان، زیر نظر ایرج افشار، تهران: چاپ بهمن.
هاشمی‌نژاد، علیرضا. 1385.  آسمانی و زمینی، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر با همکاری نشر فروزان و دانشگاه باهنر کرمان.
هاشمی‌نژاد، علیرضا. 1393.  سبک شناسی خوشنویسی قاجار، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر (متن.
Blair, Sheila S. 2008.  Islamic Calligraphy, Edinburg: Edinburg University Press.
Schimmel, Annemarie and Rivolta, Barbara. 1992.  Islamic Calligraphy, the Metropolitan Museum of Art Bulletin 50, No I (summer)