بازخوانی مضمونی کتیبه دَرهای چوبی بقاع متبرکه کاشان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران

2 گروه صنایع دستی، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، شهر تهران، ایران

10.22070/negareh.2024.18265.3285

چکیده

شهرستان کاشان از جمله شهرهای مذهبی ایران است که از اوایل دوره اسلامی با محبت اهل بیت در هم آمیخته است. بقاع متبرکه متعددی در این شهر وجود دارد که با تزئینات وابسته به معماری مختلفی نظیر گچ‌کاری، نقاشی دیواری، مقرنس‌کاری، دَر و پنجره های چوبی، کاشیکاری و آینه‌بری مزین شده‌اند که در این بین، دوره معاصر بیشترین سهم را از حیث نمونه داشته و دوره های صفوی، قاجار، پهلوی و تیموری نیز به ترتیبِ فراوانی دارای نمونه های شاخص و متعددی می‌باشند. در میان آرایه‌های مرتبط با معماری، کتیبه‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند زیرا اطلاعاتی پیرامون فرهنگ و باورهای مردمان را فراهم می‌آورند و زمینه‌ی شناخت بیشتر را مهیا می‌سازند. مقاله پیش رو، با هدف خوانش مضمون و محتوای کتیبه دَرهای چوبی بقاع متبرکه کاشان شکل گرفته است. کاربری این درها بصورت دَر ورودی، دَرهای داخلی و یا دَر ضریح بوده که کتیبه آن‌ها با هنرهای چوبی نظیر منبت، معرق و نقاشی روی چوب اجرا شده‌اند؛ از این رو این پرسش‌ها مطرح می‌شود: محتوای کتیبه دَرهای چوبی بقاع متبرکه کاشان چیست و حاوی چه مضامین و اطلاعاتی می‌باشد؟ روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و نوع آن بنیادی است. اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و به خصوص میدانی به دست آمده‌اند. یافته ها در سی و نُه دَر چوبی کتیبه دار بازشناسی شده اند و روش نمونه گیری موارد در دسترس می‌باشد. از میان آن‌ها 5% تیموری، 21% صفوی، 15% قاجار، 10%پهلوی و 49% متعلق به دوره جمهوری اسلامی(معاصر)هستند. نتایج نشان می‌دهد کتیبه ها بر قسمت‌های مختلف دَرها به قلم های رقاع، نسخ، ثلث، شبه ثلث، نستعلیق و کوفی بنایی به اجرا درآمده اند. محتوای کتیبه ها در هفت گروهِ قرآنی، تاریخی، مدح و ثنا، روایات، شهادتین و اسماء الهی و نام واقفان یا سازندگان، شناسایی و بررسی شده اند؛ نام سازندگان و واقفان دَرهای مورد مطالعه از دوره تیموری تا پهلوی، اغلب به صورت غیر مستقیم و با لقب همراه است اما در دوره معاصر، نام واقفان یا سازندگان بدون لقب و مستقیم اعلام شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Reading the theme of the inscription on the wooden doors of Kashan's blessed Tombs

نویسندگان [English]

  • alireza sheikhi 1
  • Maryam Kianfard 2
1 Handicrafts, Applied Art Faculty, University if Art. Tehran
2 Handicraft Department ,Faculty of Applied Arts, University of Art, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Kashan city is one of the religious cities of Iran, which has been intertwined with the love of Ahl al-Bayt (peace be upon him) since the beginning of the Islamic period. There are many blessed places in this city that are decorated with various architectural decorations such as plastering, wall painting, moqrans work, wooden doors and windows, tiling and verses, which have contributed the most in terms of examples in the contemporary period. And the Safavid, Qajar, Pahlavi, and Timurid periods also have many significant examples. Among the arrays related to architecture, inscriptions are of special importance because they provide information about people's culture and beliefs and provide a basis for further knowledge. The following article was created with the purpose of reading the theme and content of the inscription on the wooden doors of Kashan's blessed Bekaa. These doors are used as entrance doors, interior doors or shrines, and their inscriptions are executed with wooden arts such as inlay, mosaic, and painting on wood, so this questions is raised: What is the content of the inscriptions on the wooden doors of Kashan's blessed Tombs and what themes and information does it contain? The type of basic research and its method is descriptive-analytical. Information has been obtained through library and private field studies. The findings have been identified in thirty-nine wooden doors with inscriptions, and the sampling method of the works was first all the numbers. The result of this study showed that Findings have been recognized in thirty-nine inscribed tombs 5% are Timurid, 21% Safavid, 15% Qajar, 10% Pahlavi and 49% belong to the period of the Islamic Republic (contemporary). The contents of the inscriptions have been identified and analyzed in seven groups: Qur'anic, historical, praise and praise, narrations, martyrdoms, divine names, and the names of the founders or builders. According to the researches, historical themes, Quranic themes, divine names, praise and praise, and the names of builders and founders are seen in all periods, but martyrdoms have been seen only in the contemporary period, and narratives have also been seen in all periods except the Pahlavi period. Another case is the way of using and inserting the names of the builders and founders of the studied doors, so that from the Timurid period to the Pahlavi period, it is often indirectly associated with nicknames, and it is mostly inserted on the lower parts of the doors so that they are less visible, but in the period Contemporary, the names of founders or builders are written without title and explicitly, and the place of insertion was not important for them, this shows the humility and modesty of traditional artists and their reflection on their works, as well as the more haste and less taste of contemporary artists, such as: " Mehr king build this door in the history of the servant of Sultan Ali Mahmud Maulana Hasan" on the south door of the mausoleum of Sultan Ali bin Muhammad Baqir (peace be upon him) in the Safavid period and "the act of Master Hasan Tasalloti of Kashan" on the eastern porch of the mausoleum of Sultan Mahmud (peace be upon him) in the contemporary period. Also, unlike the contemporary era, where all the years of creation are stated directly and clearly, traditional artists in some of their works have used the material of the date of creation of the work and by replacing dates and figures in the form of poetry, they have added to the delicacy of the poems and their mastery of order. And they show the prose. Another notable case is the wooden arts of making inscriptions, in all the works, inlays are used, and only one work is painted and four works are done in the mosaic method. The text of the inscriptions are mostly executed in the frames and the spacers, and this can be due to the fact that these places are more visible and also the horizontality of the Persian and Arabic alphabets. The third pen is the most common among the examples and it was used in all periods, and the Nastaliq pen was also added to the works from the Qajar period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Inscriptions
  • Wooden doors
  • Kashan pilgrimages

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ
انتشار آنلاین از تاریخ 23 اسفند 1402
  • تاریخ دریافت: 05 مهر 1402
  • تاریخ بازنگری: 04 آذر 1402
  • تاریخ پذیرش: 21 اسفند 1402