TY - JOUR ID - 3382 TI - مطالعه زمینه‌های گسترش و تنوع در هنر تذهیب دوره قاجار JO - فصلنامه نگره JA - NEGAREH LA - fa SN - AU - شفیعی, عاطفه AU - شیخی, علیرضا AD - مربی دانشکده هنر، دانشگاه سمنان، شهر سمنان AD - دانشیار دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 18 IS - 65 SP - 37 EP - 57 KW - دوره قاجاریه KW - کتاب آرایی KW - تذهیب KW - صنف مذهبان DO - 10.22070/negareh.2021.5385.2477 N2 -  بسیاری از مؤلفان و محققان در پرداختن به هنر دوره قاجار، به ویژه تذهیب،  و بستر بسط و نشر آن رغبتی نداشته و چنین عنوان می­دارند که تذهیب این­دوره، ویژگی­های خاص و قابل توجهی ندارد. هدف مقاله حاضر، واکاوی زمینه‌های گسترش اجتماعی و تنوع تذهیب در دوره قاجار است. در این مسیر به بررسی آثار مذهب دوره قاجار و مطالعه کتب تاریخی، به ویژه سفرنامه، اصناف و تاریخ نگاری‌ها پرداخته شده است. پژوهش حاضر در پی پاسخ به سوالات ذیل است: 1- تاثیر و تاثرات بستر اجتماعی بر هنر تذهیب دوره قاجاری کدام است؟ 2-زمینه‌های رواج تذهیب و جایگاه آن چیست؟ روش تحقیق، توصیفی و تحلیل از منظر اجتماعی  و جمع‌آوری اطلاعات، کتابخانه‌ای و اسنادیست. یافته‌ها نشان دارد هنر تذهیب در دوره قاجار با رکود مواجه نشده و شخص شاه، بزرگان، اشراف و مردم عادی علاقه‌مند به داشتن نسخ خطی نفیس بوده  و نیز به دلیل رواج سوادآموزی و افزایش روحیه اشرافی‌گری، حجم تولید نسخ خطی در سه گروه کتب دینی، ادبی، علمی و فرهنگی بالا بوده که اکثرا ارزش هنری قابل توجهی داشته و مورد توجه بسیاری از سیاحان، سفرا و دلالان نیز بوده است. همچنین مذهبان دارای صنف، جایگاه و ارزش اجتماعی بوده و در زمینه‌های جدیدی چون قلمدان‌نگاری، حلیه و قباله ازدواج نیز برای طبقات اجتماع فعالیت نموده‌اند. UR - https://negareh.shahed.ac.ir/article_3382.html L1 - https://negareh.shahed.ac.ir/article_3382_46d0e16ed651cea2080ffcad82dd7920.pdf ER -