TY - JOUR ID - 3266 TI - تحلیل ویژگی‌های شخصیت‌پردازی در نگاره‌های شاهنامه تهماسبی JO - فصلنامه نگره JA - NEGAREH LA - fa SN - AU - معصومی پور, فریبا AU - فرخ فر, فرزانه AD - دانشجوی کارشناس‌ارشد تصویرسازی، دانشگاه نیشابور AD - استادیار دانشکده هنر، دانشگاه نیشابور Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 16 IS - 57 SP - 45 EP - 61 KW - هنر عصر صفوی KW - مکتب نگارگری تبریز KW - شاهنامه‌نگاری KW - شاهنامه تهماسبی KW - شخصیت‌پردازی DO - 10.22070/negareh.2020.4962.2357 N2 - نیمه نخست قرن دهم ه.ق، از مهمترین ادوار فرهنگی هنری ایران به شمار می‌رود که نگارگری در آن رشد بی‌سابقه‌ای یافت. شاه تهماسب اول صفوی که شیفته‌ی هنر نگارگری بود، پس از رسیدن به سلطنت به حمایت نگارگران پرداخت و هنرمندان زیادی را از مکاتب هرات تیموری و تبریز و شیراز ترکمان به خدمت گرفت؛ این‌گونه بود که یکی از درخشان‌ترین مکاتب نگارگری ایران در تبریز رونق یافت. شاهنامه تهماسبی از آثار ممتاز این دوره است که تکمیل آن ده‌ها سال به طول انجامید. از ویژگی‌های قابل توجه این نسخه، تنوع در شخصیت‌پردازی‌ است که ناشی از رویکردهای متنی، تحولات هنری، نوآوری و خلاقیت هنرمندان و حمایت شدید دربار بوده و در به تصویر کشیدن شخصیت‌های شاهنامه تاثیرگذار بوده است. هدف از این پژوهش، شناسایی ویژگی‌های کیفی و تنوع گونه‌های مختلف شخصیت‌پردازی در نگاره‌های شاهنامه تهماسبی است. پرسش این است: چه ویژگی‌های کیفی در شخصیت‌پردازی نگاره‌های شاهنامه تهماسبی به کار رفته است؟ این پژوهش، به روش تاریخی-تحلیلی انجام پذیرفته و شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای-اسنادی و تجزیه و تحلیلِ آن بر پایه مطالعات کیفی است. بدین‌سان جامعه پژوهش شامل 9 نگاره از شاخص‌ترین نگاره‌های شاهنامه تهماسبی می‌شود که با توجه به قابلیت‌های تصویری، وفور پیکرنگاری و تنوع شخصیت‌پردازی‌، از بخش‌های مختلف این نسخه انتخاب گردیده‌اند. نتایج، حاکی از آن است که نگارگران شاهنامه تهماسبی، در بازنمایی شخصیت‌ها، بر شدت و اغراق ویژگی‌ها افزوده و به ساختارشکنی و نوآوری توجه داشته‌اند. می‌توان اذعان داشت ظهور برخی ویژگی‌های متمایز در شخصیت‌پردازی همچون تغییر در تناسبات انسانی، عریانی، اغراق در بازنمایی، کاربست رنگ، نوع جامگان، زاویه‌دید و جلوه‌های متافیزیکی، نتیجه جسارتی است که شاه تهماسب با حمایت‌های بی‌دریغش از هنرمندان، به ایشان منتقل نموده است. در نتیجه هنرمندان، ویژگی‌های بصری متفاوت و سلیقه‌ی شخصی خود را در آثار به کار بسته‌اند. UR - https://negareh.shahed.ac.ir/article_3266.html L1 - https://negareh.shahed.ac.ir/article_3266_73363c5de386a98119cff7ef8b72576e.pdf ER -