TY - JOUR ID - 3176 TI - سیر تحول نگاره‌های حمام از نظر ساختاری و تزئینی در سده‌های نهم تا یازدهم هجری JO - فصلنامه نگره JA - NEGAREH LA - fa SN - AU - بلالی اسکویی, آزیتا AU - زیرک سیما, پریا AD - دانشیار گروه معماری، دانشگاه هنر اسلامی تبریز AD - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری اسلامی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 17 IS - 62 SP - 39 EP - 55 KW - نگارگری KW - تزئینات KW - ساختار KW - حمام‌ و گرمابه‌ KW - معماری اسلامی DO - 10.22070/negareh.2021.5634.2540 N2 - گرمابه‌ها که از مهم‌ترین بناها در معماری اسلامی هستند؛ و در طول تاریخ تجلی‌گر این اصل بوده‌اند. آثار ادبی گنجینه مهمی برای پرداختن به مباحث ساختاری و تزیئنی در آثار نگارگری گرمابه‌ها ایجاد کرده است. وجود نگاره‌های متنوع از گرمابه‌ها تاکیدی بر این مدعاست.  بنابراین در این نوشتار به منظور باز‌شناسی و بازخوانی ساختار و تزئینات آن در نگاره‌های به جا مانده، به بررسی و مقایسه هر یک پرداخته‌ایم. هدف این پژوهش بررسی و تحلیل ساختار و تزئینات و راهکارهای بکار گرفته شده در نگاره‌های گرمابه‌های به تصویر کشیده شده، در این راستا این پرسش‌ها به بحث گذاشته می شوند؛ سوالهای این پژوهش عبارتند از: 1- ساختار اجزا و تزئینات در نگاره‌های گرمابه بر اساس مستندات و متون تاریخی به چه ترتیب بوده است؟ 2- سیر تحول نگاره‌ها در بین ساختار فضایی و تزئینات هر بخش بر اساس اطلاعاتی که نگاره‌ها به ما می‌دهند، به چه ترتیب بوده است؟ روش این تحقیق، توصیفی-تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات، کتابخانه‌ای است. دربخش مبانی نظری این پژوهش با بررسی 22 نمونه نگاره از چهار کتاب مخزن الاسرار نظامی گنجوی، شاهنامه فردوسی، مجالس‌العشاق و هفت اورنگ جامی صورت گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که سده یازدهم را می‌توان به مثابه نقط عطفی در نمایش ابعاد ساختاری و تزئیناتی در بین نگاره‌های بجا مانده در نظر گرفت که با وجود بیشترین اشتراکات در آثار به جا مانده در نگاره‌ها و بیشترین افتراقات در تزئینات و جزئیات هر یک از نگاره‌ها داشته که در بعد ساختاری موجود، شباهت‌های بسیاری نسبت به بعد تزئیناتی را دارا بوده‌اند. سیر تحول نگاره‌ها به وسیله کاربرد پرسپکتیو، نمایش افراطی تزئینات و فاصله گرفتن از الگوهای سده‌های پیشین رفته‌رفته ارتقا یافته و حتی در بخش‌هایی نوآوری‌هایی را در نشان دادن تزئینات، ایجاد نموده است.  UR - https://negareh.shahed.ac.ir/article_3176.html L1 - https://negareh.shahed.ac.ir/article_3176_fb1a62e0ca821d551f2c5b2b2974c9f0.pdf ER -