%0 Journal Article %T دگرریختیِ دیوان در تصاویر چاپ‌سنگی اسکندرنامۀ‌‌ نقالی (74-1273ق./57-1856م.) %J فصلنامه نگره %I دانشگاه شاهد %Z 2676-7244 %A ادهم, نیما %A حسینی, مهدی %D 2017 %\ 12/22/2017 %V 12 %N 44 %P 41-57 %! دگرریختیِ دیوان در تصاویر چاپ‌سنگی اسکندرنامۀ‌‌ نقالی (74-1273ق./57-1856م.) %K دگرریختی %K دیو %K اسطوره %K ادبیات عامیانه %K اسکندرنامه ‌نقالی %K چاپ‌سنگی %R 10.22070/negareh.2017.660 %X با ورود صنعت چاپ به ایران و دسترسی گستردۀ مردم به کتاب و کتابخوانی، داستان‌های عامیانه به‌ویژه آن‌هایی که افسانه‌های عجیب و حوادث شگفت در آن دیده می‌شوند، از رونق خاصی برخوردار می‌گردند. یکی از محبوب‌ترین این داستان‌ها اسکندرنامه نقالی است که در دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی بارها به شیوه چاپ‌سنگی به طبع رسیده است. این روایت اسلامی‌شدۀ اسکندر، سرشار از موجوداتی فراطبیعی و افسانه‌ای است. در خصوص توصیف برخی از این موجودات همچون دیو و غول، می‌توان از اصطلاح اسطوره‌شناسی دگرریختی استفاده کرد؛ به این معنی که ظاهر و توانایی‌های چنین پدیده‌هایی دستخوش تغییر شده‌است. هدف از این پژوهش، علاوه بر معرفی یکی از نسخ چاپ‌سنگی اسکندرنامه ‌نقالی به تاریخ 74-1273ق.، توصیف و تحلیل شش نمونه از این موجودات و مقایسه آن‌ها با دو اسکندرنامه چاپ‌سنگی دیگر است. سوالات تحقیق از این قرارند: دیوان اسکندرنامه ‌نقالی از چه ویژگی‌های منحصر به فردی در ظاهر و توانایی‌ برخوردار هستند؟ وجوه اشتراک و افتراق چنین موجوداتی نسبت به سایر همتایانشان چیست؟ چگونه می‌توان با توجه به مفهوم اسطوره‌شناختی دگرریختی به توصیف و طبقه‌بندی آن‌ها پرداخت؟ روش این تحقیق توصیفی و تحلیل و شیوه جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای است؛ و تصاویر مورد نظر با روش آیکونوگرافی پانوفسکی مورد تحلیل قرار گرفته است. مقایسه تطبیقی این سه نسخه، نشان از اقتباس تصاویر اسکندرنامه مظفری از نسخه‌ مورد بحث و پیموده شدن مسیری متفاوت در تصویرسازی دیوان در نسخۀ عصر پهلوی دارد. همچنین، دیوانِ به تصویر کشیده شده در این نسخه سه نوع متفاوت دگرریختی را به شکلِ ناقض (بخشی از پیکره)، کلی و شفابخش به نمایش می‌گذارند. %U https://negareh.shahed.ac.ir/article_660_f9867025b7d41e74dc311c47b3217c0e.pdf