ویژگی‌های حروف‌نگاری فارسی در طراحی اعلان در گرافیک ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشجوی کارشناسی‌ارشد پژوهش هنر، دانشگاه تربیت مدرس

3 کارشناس‌ارشد گرافیک دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

طراحی اعلان در ایران و دیگر کشورهای جهان یکی از شاخه‌های مهم در عرصۀ ارتباطات تصویری است و در واقع بیان هدایتگر در قالب زبان اشارتگر در این عرصه است. هم‌جواری دو عنصر «تصویر» و «حروف» به‌عنوان رسالت بصری در اعلان دارای اهمیت است. امروزه نگاشتن حروف به بار بصری منتج می‌شود که کارکردی همسو با تصویر دارد. تاریخ اعلان‌هایی که بیشتر دارای بار نوشتاری هستند تا تصویری، چه در ایران و چه در کشورهای دیگر، از شخصیت‌پذیری گرافیکی حروف و کارکردهای آن در عرصۀ آثار هنری نشان دارد. حروف‌نگاری در هنر ایران به‌علت قابلیت‌های زیبایی‌شناختی و ویژگی‌های کاربردی خاص آن در همۀ شاخه‌های هنرهای تجسمی به‌ویژه گرافیک جایگاهی ممتاز دارد و به‌خصوص در مقولۀ حروف‌نگاری تعریف و کارکردی تازه یافته است. حروف فارسی به‌علت ویژگی‌هایش از نظر ساختاری با نوع لاتین خود ماهیت متفاوتی دارد که گاه این ویژگی‌ها ضعف تلقی می‌شود و گاه به‌نظر برخی از صاحب‌نظران امتیاز آن شمرده می‌شود. هدف از این جستار بررسی ویژگی‌های حروف فارسی با بیانی حروف‌نگارانه در طراحی اعلان است و درکنار آن به کارکردهای حروف و یا نوشته در اعلان و نقش حروف‌نگاری در اعلان و ارائۀ چند راهکار پرداخته می‌شود. این مقاله با روش تحلیلی‌ـ‌‌توصیفی و به‌شیوۀ کتابخانه‌ای به مطالعۀ ساختاری حروف فارسی می‌پردازد.
نتایج این تحقیق نشان داد که شناخت از گونه‌های حروف‌نگاری (فرمالیستی و روایت‌گرا)، در روند شکل گیری اعلان با کاربرد نوشتار نقش مهمی در نتیجه و اثربخشی آن دارد. توجه به خوانایی (نقش اطلاع‌رسانی) در اعلان و خواندنی‌بودن (زیبایی و جلوه‌مندی بصری) آن در روند بصری اعلان از نکات مهمی است که هر طراح باید به آن توجه داشته باشد. شناخت ویژگی‌های بصری حروف فارسی و درک توانمندی آن در هنر خوشنویسی و بهره‌گیری از آن به‌عنوان اصول اولیه بر هر طراح گرافیک و حروف‌نگار لازم و ضروری است. درک نقش حروف به عنوان «عامل خوانایی»، « عامل و عنصر چالش برانگیز بصری» و « عامل زیبایی‌شناختی» در روند طراحی حروف نگارانه نقش شایانی را داراست. توجه به توان بصری هر حرف و ظرفیت پذیری بصری ( ایجاد جلوه‌های ویژه) با نوع کاربرد حروف در یک فرایند حروف‌نگاری ارتباط مستقیم دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Characteristics of Persian Typography in Iranian Poster Design Arts

نویسندگان [English]

  • Asghar Fahimifar 1
  • Mansur Mehrnegar 1
  • saba Sinaki 2
  • Seyid Mohammad Taghei Tabattabaei Bafghi 3
1 PH.D, Faculty of Arts, Tarbiat Modarres University, Tehran,Iran.
2 M.A.Graphic, Tarbiat Modarres University, Tehran,Iran.
3 M.A ,Grafic, Tarbiat modarres University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Poster design is considered as one of the most important branches of graphic arts in Iran and other countries. It is in fact a guiding statement manifested as an indicative language. As visual purpose the relationship between image and letters is very important in posters. Today design of letters or typography has developed the visual possibilities and has functioned parallel with imagery. History of poster design and graphic arts in Iran and other countries shows posters with dominant use of the letters rather than pictorial elements, a fact that indicates the graphic potential of letters and its functions in this field.
In the Iranian plastic arts in particular graphic arts, typography has a distinct position because of its particular aesthetic and functional possibilities, which has especially found a new definition and function in the field of typography. Because of aesthetic and structural features of Persian letters, it is distinguished from the Latin typography. These features are sometimes considered as disadvantages and sometimes as potencies by the experts. This article aims at studying the features of Persian letters with a typographical expression in poster design and exploring the functions of letters and or text, and the role of typography in poster design plus introducing some approaches. The information is resulted from laboratory studies and using the analytic and descriptive methods, and the research focuses on a structural study of Persian letters. 
  The results indicate that the knowledge of (formalist and narrative) types of Iranian typography has a significant positive effect on the process and outcome of poster design. The role of legibility (informativeness, beauty and visual appeal) of the poster in the visual process of poster design is one of the important points to which every designer must fully attend. Understanding the visual characteristics of Persian letters, its possibilities for calligraphy and using that are fundamental principles for graphic designers and typographists. Knowledge of the role of letters as “legibility agents”, “challenging visual elements and agents” and “aesthetics agents” is important in the process of letter designing. Attention to the visual potency of each letter and visual potential (to create special effects) is directly linked to the use of the letters in typographic process.  
 The methodology is based on descriptive and analytic approach with the gathering data from library.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian Typography
  • Features of Persian Letters
  • Poster Design