بازخوانی سنت کپی‌سازی در نقاشی ایرانی دورۀ گذار بر اساس رویکرد «از آن‌ خودسازی»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ گروه هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران

10.22070/negareh.2022.16119.3016

چکیده

دوره‌هایی از نقاشی ایرانی، که شامل نقاشی واقع‌گرای اواخر دورۀ صفوی و بخش زیادی از دورۀ قاجار و اوایل دورۀ پهلوی است، پس از ظهور نقاشی مدرن در ایران واپس زده‌شده و رو نگاری از آثار پیشینیان، که از شیوه‌های بارز استادان این دوره‌ها به شمار می‌آمد، بسیار مورد نکوهش قرارگرفته است. امروزه، علی‌رغم ظهور رویکردهای نوین در هنر معاصر و شیوه‌های پست‌مدرنیستی‌ای از قبیل «از آن ‌خودسازی»، همچنان مقاومت بسیاری در پذیرش و درک آثار تولیدشده طی آن دوره‌ها وجود دارد. هدف این نوشتار برقراری پیوند میان سنت کپی‌سازی در نقاشی ایرانی با رویکرد «از آن‌ خودسازی» در هنر معاصر است. بنابراین هدف این تحقیق این بوده که ضمن مطالعه و بررسی آثار کپی شده در دو دورۀ فرنگی سازی و تجددگرایی، مبانی و کارکردهای مشابه کپی‌سازی‌ و «از آن ‌خودسازی» را نشان دهد. سؤالات اصلی این پژوهش عبارت‌اند از 1. نقاشان این دوره‌ها چرا و چگونه دست به کپی آثار پیشینیان زده‌اند؟ و 2. آیا می‌توان خوانش جدیدی از آثار ایشان بر پایۀ مفاهیم و کارکردهای شیوۀ نوین «از آن‌ خودسازی» ارائه کرد؟ بدین منظور در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی استفاده‌شده و اطلاعات موردنیاز به روش کتابخانه‌ای گردآوری‌شده است. درنهایت، بر اساس نتایج پژوهش کنونی مشخص شد آثار کپی‌سازی شده ایرانی در دوره‌های موردنظر این پژوهش به طرز چشمگیری با اهداف و کارکردهای رویکرد «از آن‌ خودسازی» مطابقت دارند. ازاین‌رو و با توجه به حضور امضای این هنرمندان در پای آثار کپی شده از یک‌سو و به رسمیت شناخته شدن این قبیل آثار از سمت نهادهای هنری و نگهداری آنان در موزه‌ها از سوی دیگر می‌توان خوانشی نو از این آثار در قالب آثاری از آن ‌خودسازی شده ارائه کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study on the Tradition of Copying in Iranian Painting of the Transition Period based on the Concept of “Appropriation”

نویسندگان [English]

  • Ekram(noura) Goudarzi 1
  • Taher Rezazadeh 2
1 MA in Painting, Art Department, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor of Art Department, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Periods of Iranian painting, including realistic and academic painting, were postponed after the advent of modern painting in Iran. Copying the works of their predecessors, which was one of the prominent methods of these masters of painting, was highly condemned and persecuted. Hence, even with the emergence of new approaches to contemporary art and postmodernist practices such as “appropriation”, there is still much resistance to accepting and understanding such works. What can be deduced from the study of the works of Iranian artists from ancient times to the present day is that before modernism, using images of the past and copying the works of past masters have never been reprehensible in Iranian art, but has facilitated the way for mastery and becoming an artist. From the prominent traditions of Iranian art, from painting to the school of Kamal-ol-Molk, re-drawing on the images and works of former artists has always been important, and in this way, the methods of artists have always been different. Some made exact copies and remained faithful to the original work; One of the notable points in this matter is the fact that the artist's copy and signature are not covered, which is one of the approaches of postmodernism in owning and “appropriation” of a work. This study, by studying the copied works in the two periods of Persianization and then the period of Kamal-ol-Molk and the school of Kamal-ol-Molk, has examined the possible similarities with the “appropriation” approach in these works.
In order to reach our goals of research, here, we have formulated two main questions: (1) why and how the painters from these periods have made copies of their predecessors’ works?  and (2) is it possible to have a new interpretation of their works as a way of modern concept of “appropriation”? What was lost was the presence of signs of the application of the goals and functions of the appropriation approach in these works. Therefore, according to the personal signatures of these artists on the copied works with similar methods of appropriation and keeping them in museums, it is possible to have a new approach to such works.This research has been formed by studying, reviewing and collecting the works of Westernization as well as the works of Kamal-ol-Molk and his students. The research method was descriptive-analytical and the method of collecting data and materials is that of desk study. In this research, the collected works have been analyzed with the approach of copying and matching with the original work of previous artists, and the presence of some functions of appropriation in these works has been investigated. For this purpose, a number of original works have been brought to better understand the audience. In this way, the methods and functions used by this generation of Iranian artists have been well visible and debatable and studied. It was not possible to present all the found and existing works in the history of Iranian art in this short article, therefore we have studied only a few that were in line with the objectives and division of the research and had the most similarity with the methods of appropriation.
What can be seen today in contemporary art can be a follower of painting, Westernization, or the methods of Kamal-ol-Molk and his students. Therefore,  appropriation and the use of previous images have never been a new and fresh idea in Iran, and designing and making continuous copies from generation to generation from the work of prominent masters have been the method of work of all Iranian artists. Adapting and looking at pre-existing and popular images have always been commonplace, and as we have seen, repetitive forms and themes have been repeatedly represented and copied in Iranian art without detracting from the value of the old work or deeming the new work worthless. What is important is to keep all the copied works in museums and private collections of the world, although the idea and original design of none of these paintings, drawings and designs are from the artist himself, but like the original work, they have sought their luck and glory in the world. Iranian artists have unhesitatingly exploited and represented the works of former and Western artists to recreate them. What emerges from the study of the works in this study is the clear evidence that the methods of these artists are similar to the functions of the approach of appropriation in contemporary art. It seems that these artists had come to believe that in order for Iranian painting to continue, it is necessary to explore the world of European painting and to give it a chance to enter into dialogue and interaction with the world of Iranian painting and open a new path for Iranian painters. Perhaps it can be said that these artists understood the importance of appropriation for the continuation of painting in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian Painting
  • Occidentalism
  • Modernism
  • Kamal-ol-Molk
  • Appropriation
آژند، یعقوب، (1389)، نگارگری ایران: پژوهشی در تاریخ نقاشی و نگارگری ایران،  جلد دوم، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
آشتیانی، اسماعیل، (۱۳۷۸)، «شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک» در: یادنامه کمال‌الملک، زیر نظر علی دهباشی، تهران، نشر به‌دید، صص: ۳۰۳-۳۱۵
بکولا، ساندرو، (1387)، هنر مدرنیسم، مترجمان رویین پاکباز و دیگران، تهران، انتشارات فرهنگ معاصر.
بنان، علی(هومن)، (1392)، علی‌اشرف والی، تهران، گلستان هنر.
بنیامین، والتر،(1377). «اثر هنری در عصر تکثیر مکانیکی»، مترجم امید نیک‌فرجام، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دوره ۸، 3: ۲۱۰- ۲۲۵. 
بهارلو، علیرضا،(1393) ،«درباره روزالیند کراوس»، تندیس، 287
پاکباز، رویین، (۱۳۸۱)،  دایرة‌المعارف هنر، تهران، انتشارات فرهنگ معاصر.
پاکباز، رویین، (۱۳۸۱)، در جستجوی زبان نوـ تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید، تهران،انتشارات نگاه.
پاکباز، رویین، (1383)، نقاشی ایران از دیرباز تا امروز، تهران، انتشارات زرین و سیمین.
پاکباز، رویین، (۱۳۷۸)،کمال‌الملک سنت‌شکن بزرگ، در یادنامه کمال‌الملک، زیر نظر علی دهباشی،۱۸۵ـ۲۲۰، تهران: نشر به‌دید
حسینی، مهدی، (۱۳۷۸)،کمال‌الملک، در: یادنامه کمال‌الملک، زیر نظر علی دهباشی،۵۱۵ـ۵۲۸، تهران: نشر به‌دید.
حبیبی، نگار. علیقلی جبادار و غرب‌انگاری در عهد صفوی، مترجم شهاب فخرزاده.
خوانساری، سهیلی، (۱۳6۸)، «احوال و آثار محمد غفاری»، در یادنامه کمال‌الملک، زیر نظر علی دهباشی، تهران، نشر به‌دید، صص: ۲۹-۹۴.
جنسن، آنتونی اف، (1381)، پست‌مدرنیسم و هنر پست‌مدرن، مترجم مجید گودرزی، تهران، انتشارات عصر هنر.
دهباشی، علی، (1378)، یادنامه کمال‌الملک، نشر به دید.
ذکاء، یحیی، (1354)، نگاهی به نگارگری ایران در سده‌های دوازدهم و سیزدهم(محمد زمان)، تهران، انتشارات دفتر شهبانوی ایران.
رابینسون، بزیل ویلیام، (1376)، تاریخ هنر ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران، انتشارات مولی.
سپهری، پروانه، (1382)، اطاق آبی( سهراب سپهری)، انتشارات نگاه.
سمیع‌آذر، علیرضا، (1391)، تاریخ هنر معاصر جهان، انقلاب مفهومی. جلد دوم، تهران، مؤسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر.
شیوا، آیسان، حسامی، منصور، و شاکری، زهرا، (1399)، «از آن خودسازی هنری و تعیین جایگاه حقوقی پدیدآورنده»، کیمیای هنر 9: 36: صص: 49-61
زاهدی، مهدی، شیرین شریف‌زاده، (1395)، «جایگاه هنر معاصر در حقوق آفرینش‌های ادبی و هنری». فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، 15. صص: 53- 83.
صالحی، شراره، (۱۳۷۸)،«کمال‌الملک»، در یادنامه کمال‌الملک، زیر نظر علی دهباشی، تهران، نشر به‌دید، صص: ۴۹۳-۵۰۰.
فریه، ر. دبلیو، (1374)، هنرهای ایران، ترجمه پرویز مرزبان، نشر و پژوهش فرزان.
قره‌باغی، علی‌اصغر، (1378)،«راهکارهای پست‌مدرنیسم، تبارشناسی پست‌مدرنیسم»  گلستانه 5، صص: 12-47.
قره‌باغی، علی‌اصغر، (1379)،«تبارشناسی پست‌مدرنیسم، پایان و مرگ هنر2» گلستانه،20، صص: 17-24.
 
کاشفی، جلال‌الدین، (1365)، «بازتاب مکاتب غربی در آثار هنرمندان ایرانی» هنر. شماره 12.
کاشفی، جلال‌الدین، (66-1365)، «روند سبک‌های نو در نگارگری ایران (نقاشی‌های معاصر ایران)» هنر، شماره 13.
کشمیرشکن، حمید، (139۶)، هنر معاصر ایران، ریشه‌ها و دیدگاه‌های نوین، تهران، نشر نظر.
کریم‌زادة تبریزی، محمدعلی، (1369)، احوال و آثار نقاشان قدیم ایران و برخی از مشاهیر نگارگر هند و عثمانی،دوجلدی، انتشارات مستوفی: تهران.
کریم‌زادة تبریزی، محمدعلی، (1370)، احوال و آثار نقاشان قدیم ایران و برخی از مشاهیر نگارگر هند و عثمانی. جلد سوم، لندن.
کمال‌الملک (نقاشی‌های رنگ و روغن)، (1382)، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، کتابخانه ملی ایران.
کمالی، زهرا، (1387)، «والتر بنیامین و هنر بازتولید» پژوهش‌های فلسفی ، شماره14،صص: ۱۲۵-۱۴۶.
کنبی ، شیلا، (1382)، نقاشی ایرانی، مترجم مهدی حسینی، تهران، دانشگاه  هنر.
لوسی اسمیت، ادوارد، (138۰)، آخرین جنبش‌های هنری قرن بیستم، ترجمه علیرضا سمیع‌آذر، تهران، مؤسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر.
مجابی، جواد، (1376)، پیشگامان نقاشی معاصر ایران نسل اول، نویسنده، ترجمه کریم امامی، نشر هنر ایران.
مسعودی‌امین، زهرا، (1394)، «فرنگی سازی در نگارگری مکتب اصفهان، رویکردی فرهنگی» باغ نظر، شماره 38.
محمدی، رامونا، (1389)، تاریخ و سبک‌شناسی نگارگری و نقاشی ایرانی، تهران، مرکز آموزش علمی و کاربردی فرهنگ و هنر، ناشر، فارسیران.
مکتب کمال‌الملک، (۱۳۶۴)، نشر آبگینه وابسته به مرکز نشر فرهنگی رجاء، با همکاری کتابخانه مجلس شورای اسلامی. تهران.
معیرالممالک، دوستعلی، (1363)، یادداشت‌هایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین‌شاه، تاریخ هنر، تهران.
مهاجر، شهروز، و حامدی، محمدحسن، (1392)، مکتب کمال‌الملک، تهران، موزه مکتب کمال‌الملک.
وزیری مقدم، محسن، (۱۳۷۸)،«کمال‌الملک و پیروان او» در یادنامه کمال‌الملک، زیر نظر علی دهباشی، تهران: نشر به‌دید، صص: ۱۷۵ـ۱۸۴.
Benjamin, Andrew, (2005). Walter Benjamin and Art, continuum, London, New York.   
Curzon,G.N.,(1892)Persia and Persian Question,London,Longmans, Green&Co.(Book)
Diba. Layla S (2012) Mohammad Ghaffari: The Persian painter of Modern Life”; Iranian studies(Book)
Ekhtiar, Maryam(1999 ) From Workshop to Bazzar to Academy: Art Training and Production in Qajar, in Layla S. Diba,Royal Persian Painting: The Qajar Epoch 1785-1825, Two Handred Years of Painting from the Royal Persian Courts, New York (Book)
Gallerix : https://gallerix.org/album/Rubens/pic/glrx-3271163736
Hayley A.Rowa(2011). Appropriation in Contemporary Art. availableat:http://www.studentpulse.com/article/342/2/ appropriation- incontemporary- art
Johannes,Louis Renee(2011). Copyright and Art Work in South Africa,available at:wired space. Wits.ac.za.
Pinterest,"ivan aivazovsky",https://nl.pinterest.com/pin/389842911471022338/( retrieved 28 JULY, 2018)
Stokes,Simon,(2001). Art and Copyright, Published in North America and Canada by Hart Publishing Oxford and Portland, Oregon.         
Wikiart,"rembrandt",https://uploads4.wikiart.org/images/rembrandt/self-portrait-as-a-young-man-1634.jpg!PinterestSmall.jpg (retrieved 27 NOVEMBER, 2018)
Wikiart,"ivan-shishkin",https://uploads6.wikiart.org/images/ivan-shishkin/the-sun-lit-pines-1886.jpg!PinterestSmall.jpg(retrieved 9 JULY, 2018)
Wikiart,"ivan-aivazovsky",https://uploads8.wikiart.org/images/ivan-aivazovsky/rush-on-dnepr-near-aleshki1857.jpg!PinterestSmall.jpg(retrieved 25 NOVEMBER, 2018)
Wikiart,"titian",https://uploads8.wikiart.org/images/titian/the-tribute-money-1516.jpg!PinterestSmall.jpg(retrieved 10 NOVEMBER, 2018)