TY - JOUR ID - 1006 TI - مطالعه تطبیقی نقش اختران در مکاتب فلزکاری جزیره، شمال‌شرق و شمال‌غرب ایران در سده‌های ۶ و ۷ هجری براساس آینه مفرغی موصل، جام پایه‌دار خراسان و قلمدان برنجی آذربایجان JO - فصلنامه نگره JA - NEGAREH LA - fa SN - AU - شریف الحسینی, فاطمه AU - رضازاده, طاهر AD - دانشگاه ازاد واحد علوم تحقیقات تهران AD - گروه پژوهش هنر، دانشکده عمران، معماری و هنر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 14 IS - 51 SP - 23 EP - 36 KW - نقوش نجومی KW - نقش هفت اختر KW - فلزکاری خراسان KW - فلزکاری جزیره KW - فلزکاری شمالغرب ایران DO - 10.22070/negareh.2019.3936.2053 N2 - یکی از مهم‌ترین مضامین به‌کاررفته در تزیینات آثار فلزی سده‌های میانۀ دورۀ اسلامی نقوش نجومی است که خود دو دستۀ صور منطقة‌البروج و نقش اختران هفتگانه را در بر می‌گیرد. همچنین نقش اختران در فلزکاری اسلامی همواره به دو صورت ترسیم شده است، گاه در ترکیب با صورفلکی منطقه‌البروج و گاه به‌ صورت مجزا. در پژوهش حاضر صورت‌های مجزای اختران مدنظر است که دارای ماهیتی خیالی‌اند. مشاهدات اولیه نشان می‌دهد کاربرد این نقوش در آثار مکاتب فلزکاری مهم این دوره، که به‌ترتیب شکوفایی عبارت‌اند از مکتب فلزکاری شمال‌شرق ایران، مکتب فلزکاری جزیره و مکتب فلزکاری شمال‌غرب ایران، حائز تفاوت‌های عمده‌ای است.‌ بر این ‌اساس، هدف از انجام این پژوهش بررسی و تطبیق صورت‌ مجزای اختران هفتگانه در آثار این سه مکتب مهم فلزکاری ایرانی در سده‌های شش و هفت هجری است. می‌خواهیم بدانیم چه تفاوت‌های سبکی و شمایل‌نگارانه‌ای میان صورت اخترانِ این سه مکتب فلزکاری وجود دارد و این تفاوت‌ها ناشی از چیست. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی نمونه‌های شاخص این مکاتب بررسی و ضمن مشخص ساختن ویژگی‌های هر یک از اختران هفتگانه به تطبیق و مقایسۀ آنها پرداخته‌ شده است. اطلاعات و داده‌های مورد نیاز این پژوهش نیز به‌صورت کتابخانه‌ای گردآوری شده‌ است. نتایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل یافته‌ها و شواهد مبیّن آن است که رابطۀ مشخصی میان تصویرپردازی نقش اختران هفتگانه در آثار فلزی سده‌های شش و هفت هجری و خاستگاه‌های جغرافیایی آنها وجود دارد و باورها و دیدگاه‌های نجومی رایج در این مناطق در ویژگی‌های سبکی و شمایل‌نگارانۀ تصاویر اختران بروز یافته است. UR - https://negareh.shahed.ac.ir/article_1006.html L1 - https://negareh.shahed.ac.ir/article_1006_34d4cf16140e43d2c1fb25dfc8e65c84.pdf ER -