ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تطبیقی کاربرد متون مذهبی در هنر شیعی مازندران (با تمرکز بر آثار شهرستان ساری)
مقالۀ حاضر نگاهی تطبیقی و آماری به میزان مراجعۀ هنرمندان منبتکار به متون مذهبی برای تزیین صندوق مدفن امامزادگان ساری دارد. مسئله و هدف پژوهش بررسی میزان ارجاعات هنرمندان بومی به مضامین و متون مذهبی در تزیین صندوقچههای چوبی مقابر با تعیین اولویت هریک بوده است. برای گزینش جامعۀ آماری این مقاله 297 بنا در مساحت 2157 کیلومتر مربع مورد بررسی قرار گرفته و از بین آنها هشت مورد که دارای صندوقهای سالم و واجد آثار شاخص هنری بودهاند انتخاب شدهاند. روش گردآوری اطلاعات میدانی بوده و از عکاسی و فیشبرداری استفاده شده است. دادههای این تحقیق نشان میدهند آیات قرآن و صلوات کبیر متونی هستند که بیشترین کاربرد را در کتیبهها دارند. در میان مضامین مورد استفاده، تأکید هنرمندان بر گزینش متونی با دو موضوع اصول دین و حقانیت تشیع بوده است. همچنین حمایت مذهبی حکومتی توانسته است تأثیر مثبت و مستقیم بر هنر مذهبی تبرستان داشته باشد. برج آرامگاهی امامزاده یحیی نمونهای مشخص از این حمایت است.
https://negareh.shahed.ac.ir/article_133_034445ff55dd3c5591e99cb9727f5865.pdf
2014-03-21
5
19
هنر شیعی
کتیبه
صندوق مذهبی
آیات و احادیث
امامزاده یحیی
علیاصغر
کلانتر
aliasgharkalantar@gmail.com
1
دانشجوی دکتری مطالعات تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی، دانشکدۀ هنر دانشگاه شاهد، شهر تهران،
LEAD_AUTHOR
حبیبالله
آیتاللهی
2
عضو هیئتعلمی و دانشیار دانشکدۀ هنر دانشگاه شاهد، شهر تهران، استان تهران.
AUTHOR
منابع و مآخذ
1
قرآن کریم. ترجمۀ مهدی الهی قمشهای. تهران: پیام آزادی.
2
آپهام پوپ، آرتور. 1380. شاهکارهای ایران. ترجمۀ پرویز ناتل خانلری. تهران: علمی و فرهنگی.
3
ادریسی آریمی، مهری. ۱۳۹۱. مرعشیان: مرعشیان عصر صفوی. مجموعۀ شناختنامۀ مازندران. تهران: رسانش نوین.
4
البهنسی، عفیف. ۱۳۸۵. هنر اسلامی. ترجمۀ محمود پورقاسمی. تهران: سورۀ مهر.
5
آژند، یعقوب. ۱۳۶۵. تاریخ مرعشیان. تهران: امیرکبیر.
6
پیرنیا، محمدکریم. ۱۳۸۶. سبکشناسی معماری ایرانی. گردآوری غلامحسن معماریان. تهران: سروش دانش.
7
سهمی، حمزة بن یوسف. ۱۴۰۷. تاریخ جرجان. بیروت: عالم المکتب.
8
صدر حاجسیدجوادی، احمد، خرمشاهی، بهاءالدین و فانی، کامران. ۱۳۸۱. دایرةالمعارف تشیع، ج ۲ و ۴. تهران: نشر شهید سعید محبی.
9
صدر حاجسیدجوادی، احمد، خرمشاهی، بهاءالدین و فانی، کامران. ۱۳۸۳. دایرةالمعارف تشیع، ج ۱ و ۲. تهران: نشر شهید سعید محبی.
10
طبری، ابوجعفر محمد بن جریر. ۱۴۰۸. دلایل الامامه. بیروت: مؤسسة الاعلمی.
11
فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی. ۱۳۸۵. تاریخ تشیع و مزارات شهرستان ساری. قم: وثوق.
12
کلینی، محمد. اصول کافی، جلد ۲. ۱۳۸۷. ترجمۀ صادق حسنزاده. قم: انتشارات قائم آلمحمد (ص).
13
معلمی، مصطفی. ۱۳۹۱. علویان تبرستان: شکلگیری حکومت علویان در تبرستان. مجموعۀ شناختنامۀ مازندران. تهران: نشر رسانش نوین.
14
مکارم شیرازی، ناصر. ۱۳۶۲. تفسیر نمونه، ج۱۴. قم: دارالکتب اسلامی.
15
مکارم شیرازی، ناصر. ۱۳۶۳. تفسیر نمونه، ج۲۲. قم: دارالکتب اسلامی.
16
مرعشی، میرظهیرالدین. ۱۳۶۱. تاریخ تبرستان و رویان و مازندران. به کوشش محمدحسین تسبیحی. تهران: شرق.
17
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تطبیقی بنیان مشترک ادبیات منظوم و هنرهای سنتی در اشعار خسرو و شیرین و کاخ عالیقاپو
ترجمان احساس عاشقانه شعر خسرو و شیرین نظامی را میتوان بار دیگر در تزیینات داخلی تالار موسیقی کاخ عالیقاپو مشاهده کرد .بر این اساس سئوال اصلی چنین مطرح میشود که آیا هنرهای سنتی را میتوان ترجمۀ یکدیگر قلمداد کرد؟ هدف اصلی مقاله حاضر نمایان ساختن میزان انطباق بنیان مشترک ادبیات منظوم و هنرهای سنتی بر یکدیگر است. فرض بر این است که هردو اثر ترجمان یکدیگرند به ویژه مشابهت آنها در نمایش وحدت. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی عناصر تزیینی و مفاهیم نمادین کاخ را با عناصر منظوم شعر خسرو و شیرین بررسی نموده و یافتههای تحقیق نشان میدهد؛ رابطۀ معناداری بین فرم و تزیینات معماری تالار موسیقی با ابیات عاشقانه قطعۀ؛ (برون آمدن شیرین از خَرگاه) نظامی وجود دارد که هر دو صحنه مفهو م وحدت را به نظم و تصویر کشانده اندو بیانگر وصالی حقیقی هستند. حقیقتی که از طریق عشق و طلب و تهی شدن از خود آغاز و تا رسیدن به وصال مقصود ادامه دارد.
https://negareh.shahed.ac.ir/article_134_02b65cd85212aaf78169ef33164edde8.pdf
2014-03-21
19
31
معنای وحدت
تزیینات معماری
شعر
خسرو شیرین نظامی
ویژگی های کاخ عالیقاپو
مهسا
چنانه
1
کارشناس ارشد صنایع دستی(گرایش طرح و تولید) دانشکدۀ هنر دانشگاه الزهرا. شهر تهران. استان تهران.
AUTHOR
اشرفالسادات
موسویلر
2
دانشیار گروه پژوهش هنر دانشگاه الزهرا. شهر تهران. استان تهران.
LEAD_AUTHOR
منابع و مآخذ
1
اتینگهاوزن، ریچاد. یارشاطر، احسان. 1379. اوج های درخشان هنر ایران. هرمز عبدالهی. ریین پاکباز. چاپ اول. تهران: آگه.
2
اردلان، نادر و بختیار، لاله. 1379. حس وحدت. ترجمۀ حمید شاهرخ. اصفهان: خاک.
3
بلخاری قهی، حسین. 1388. مبانی عرفانی هنر و معماری اسلامی. تهران: سورۀ مهر.
4
بورکهارت، تیتوس. 1369. هنر مقدس. ترچمۀ جلال ستاری. تهران: سروش.
5
بورکهارت، تیتوس. 1370. مجموعه مقالات تحقیقی رمزپردازی. ترجمۀ جلال ستاری. تهران: سروش.
6
پوپ، ابهام. 1365. معماری ایران. ترجمۀ کرامتالله افسر. تهران: چپاولی.
7
پوپ، اپهام. 1365. آشنایی با مینیاتورهای ایران. ترجمۀ حسین نیر. تهران: بهار.
8
پورنامداریان، تقی. 1375. داستانهای رمزی در ادب فارسی. تهران: علمی و فرهنگی.
9
ثروت، منصور. ۱۳۷۸. گنجینۀ حکمت در آثار نظامی. تهران: امیرکبیر.
10
جعفر، محمدتقی. 1370. حکمت، عرفان و اخلاق در شعر نظامی. تهران: کیهان.
11
حمیدیان، سعید. 1378. خسرو و شیرین حکیم نظامی گنجهای. تهران: قطره.
12
خجسته، فرامرز و حسنی حبیبیان، محمدرضا. 1389. «تحلیل داستان سیاوش بر بنیاد ژرفساخت الهۀ باروری و ایزدگیاهی» ادبیات و زبانها، 46: 77 -96.
13
رادفر، ابوالقاسم. 1371. کتابشناسی نظامی گنجه. تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی پژوهشگاه.
14
رادفر، ابوالقاسم. 1385. تعامل ادبیات و هنر در مکتب اصفهان. تهران: فرهنگستان هنر.
15
زندهروح کرمانی، محمدحسین. 1383. نقش جهان. تهران: ادارۀ کل آموزش و تولیدات فرهنگی.
16
السعید، عصام و پارمان، عایشه. 1363. نقشهای هندسی درهنر اسلامی. ترجمۀ مسعود رجبنیا. تهران: سروش.
17
شریفزاده، سید عبدالمجید. 1381. دیوارنگاری در ایران. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
18
شفیعی کدکنی، محمد رضا. 1375. موسیقی شعر. تهران: آگاه.
19
شوالیه، ژان. 1378. فرهنگ نمادها. ترجمۀ سودابه فاضلی. تهران: جیحون.
20
شهابی، علیاکبر. 1377. نظامی شاعر داستانسرا. تهران: کتابخانۀ ابنسینا.
21
کفافی، محمد عبدالسلام. 1382. ادبیات تطبیقی، پژوهشی در باب نظریۀ ادبیات و شعر روایی. ترجمۀ حسین سیدی. مشهد: بهنشر.
22
کیانی، محمدیوسف. 1383. معماری ایران دوران اسلامی. تهران: سمت.
23
ماهوان، فاطمه و یاحقی، محمدجعفر. 1389. «تأثیر صور خیال ادبی بر نگارگری مکتب شیراز»، بوستان ادب، ۲، ۲: 161-184.
24
مهیمنیان، اشرفالسادات. 1381. عشق در نقاشی ایرانی. تهران: انتشارات دانشگاه الزهرا.
25
میرهاشمی، مرتضی. 1380. «رابطۀ صوت و معنی در شعر نظامی»، دانشکدۀ ادبیات علومانسانی دانشگاه تربیت مدرس، 32: 115-130.
26
نصر، حسین. 1389. هنر و معنویت اسلامی. ترجمۀ رحیم قاسمیان. تهران: موسسۀ حکمت.
27
همدانیزاده، فرحناز. 1378. «نمادشناسی رنگ در هفت گنبد نظامی»، نامۀ هنر، ۵: 64-78.
28
Blair.s Sheila & Jonathan m. Bloom. 1994. The Art and Architecture of Islam. London: Yale university Press.
29
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل جنبههای نمادین شیعی در تزیینات مسجد جامع یزد
مسجد جامع یزد یکی از مساجد عظیم و مهم سبک آذری در ایران است. از خصوصیات این بنا میتوان به سردر رفیع، منارههای بلند، کاشیکاری زیبا، گنبد مسجد و... اشاره کرد. بهکارگیری نقوش در قالب گچبری، کاشیکاری و طرحهای زیبا حائز اهمیت و درخور تفسیر است. تلفیق نقوش هندسی با نقوش اسلیمی در تزیینات کاشیکاری مسجد به نحوی است که در نگاه اول نمیتوان بهراحتی بین آنها تمایزی قائل شد. هدف از این مقاله، مطالعه نقوشی است که جنبه نمادین آنها به نحوی در بردارنده تفکرات مذهب شیعه میباشد. روش تحقیق توصیفیـتحلیلی است و از طریق مطالعۀ کتابخانهای انجام شده است. بنابر یافتههای تحقیق نقوش نمادین موجود در مسجد جامع یزد شامل انواع مختلف شمسه، ستاره، محرابی و... است. این نقوش بدین لحاظ حائز اهمیت است که علیرغم استقرار حکومت مرکزی سنیمذهب طی ادوار ایلخانی و تیموری نمایانگر تفکرات شیعی است.
https://negareh.shahed.ac.ir/article_135_fa016f8a3dfb1e20c61de6e9096ed96a.pdf
2014-03-21
33
42
تزیینات
مذهب تشیع
مسجد جامع یزد
نقوش نمادین
معماری اسلامی
سیدهاشم
حسینی
1
استادیار باستانشناسی و هنر دوران اسلامی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، شهر اردبیل، استان اردبیل.
LEAD_AUTHOR
حسین
فراشی ابرقویی
2
دانشجوی کارشناسیارشد باستانشناسی دانشگاه محقق اردبیلی، شهر اردبیل، استان اردبیل
AUTHOR
ابن بابویه، محمد بن علی. 1382. خصال شیخ صدوق، ج2. ترجمۀ یعقوب جعفری. قم: نسیم کوثر.
1
افشار، ایرج. 1374. یادگارهای یزد، ج ۲. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
2
امامی، صابر. 1381. «نماد و تمثیل، تفاوتها و شباهتها»، ماه هنر، 48-47: ۶۰ـ۶۸.
3
انصاری، مجتبی، اخوت، هانیهالسادات و ملایی، معصومه. 1387. «بررسی تأثیر عقاید مذهب شیعه بر ارتباطات فضایی مساجد شیعی»، شیعهشناسی، 23: 174-145.
4
براتی، پریناز. 1380. خودشناسی توسط معنای رمزی اعداد. تهران: سیمین.
5
حیدریآقایی، محمود و دیگران. 1384. تاریخ تشیع، ج۱. زیر نظر احمدرضا خضری. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
6
خادمزاده، محمدحسن. 1374. مساجد تاریخی شهر یزد. تهران: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری.
7
خزایی، محمد رضا. 1388. شاخص اکمال در اعداد ردپای ولایت در عدد ابجد. قم: عطر یاس.
8
دانش یزدی، فاطمه. 1387. کتیبههای اسلامی شهر یزد. تهران: سبحان نور.
9
دوستخواه، جلیل. 1384. اوستا، گزارش و پژوهش، ج 2. تهران: مروارید.
10
ستاری، جلال. 1376. رمز اندیشه و هنر قدسی. تهران: مرکز.
11
سجادی، علی. 1375. سیر تحول محراب در معماری اسلامی ایران از آغاز تا دورۀ مغول. تهران: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری.
12
شیمل، آنه ماری. 1388. راز اعداد. ترجمۀ فاطمه توفیقی. قم: دانشگاه ادیان و مذاهب
13
طباطبایی، سیدمحمدحسین. 1363. تفسیر المیزان، ج ۳۲. ترجمۀ محمدباقر موسوی همدانی. تهران: سعید نو.
14
فینگان، جاک. 1983. خاور باستان. ترجمۀ تاکاهیتو میکاسا نومیی.، تهران: ایوانامی.
15
کلینی، محمد بن یعقوب. 1369. اصول کافی. ترجمۀ جواد مصطفوی. تهران: کتابفروشی علمیۀ اسلامیه.
16
کیانمهر، قباد و خزاعی، محمد. ۱۳۸۵. «مفاهیم و بیان عددی در هنر گرهچینی صفوی»، کتاب ماه هنر، 92-91: ۲۶-۳۹.
17
گلشن، صدیقه. 1378. «بررسی تاریخی مسجد جامع یزد»، مجموعه مقالات همایش معماری مسجد، ج ۱. تهران: دانشگاه هنر.
18
مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی. 1363. بحارالانوار، ج7. ترجمۀ موسی خسروی. تهران: کتابفروشی اسلامیه.
19
مسعودی، ابوالحسن علی بن الحسین. 1409ق. مروج الذهب و معادن الجوهر. بیروت: مؤسسة دارالهجره.
20
مطهری، مرتضی. 1362. خدمات متقابل اسلام و ایران. قم: اسلامی.
21
یونگ، کارل گوستاو. 1377. انسان و سمبلهایش. ترجمۀ محمود سلطانیه. تهران: جامی.
22
Laleh. Bakhtiar. 1960. Sufi. London: Thames and Hudson.
23
whelan . E. 1986. “The Origins Of The Mihrab Mujawwaf: A Reinterpretation”, International journal Of Middle Est Studies, 18, 2: 205-223.
24
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تطبیقی آرایهها در مساجد جامع ورامین و نایین
هنرهای سنتی نظیر گچبری، کاشیکاری و آجرکاری در معماری ایرانی خصوصاً در مساجد جایگاه ویژهای دارند. از سویی از زمان پیدایش اسلام در ایران شاهد دگرگونی گسترده در شکل، محتوا، شیوه و محل اجرای آنها میتوان بود. به جهت یافتن روند این تحولات، مسجد جامع نایین ـ بهعنوان نمونهای از مساجد نخستین دورۀ اسلامی ـ با آرایههای باشکوه گچبری و مسجد جامع ورامین ـ از یادگارهای برجامانده پس از حملۀ مغولان ـ از اولین بناهایی که کاربرد رنگ در آجرکاریهای نفیس آن اتفاق افتاد، گزینش شدند تا با مقایسۀ تطبیقی آرایهها و تغییرات آن گمانهزنی در مورد نقش بستر اجتماعیـمذهبی در ظهور این دگرگونیها (در بازۀ زمانی چهارصدساله بین قرن چهارم تا هشتم) بررسی شود. این پژوهش به روش تاریخیـتحلیلی با بررسی اسناد کتابخانهای و مطالعات میدانی به گردآوری دادهها پرداخته و پس از تحلیل و جمع بندی، به نتیجهگیری در مورد چگونگی تغییرات در شیوۀ اجرا (گچبری به آجر و کاشیکاری رنگی)، محتوای شکلیـ معنایی (نقوش طبیعی گیاهی به اشکال هندسی پیچیده و اسلیمی)، مضمون کتیبهها (از آیات قرآن به اسامی مقدس امامان و احادیث و ادعیه) و محل کاربرد آرایهها (گسترش از فضای داخلی مجاور محراب به فضاهای بیرونی) اقدام کرده است. همچنین تأثیرگذاری ثبات سیاسی بر کالبد مساجد و تبدیل آن به بنایی حکومتی، نقش مغولان بر معماری مساجد (نظیر الگوبرداری فرم و آرایههای گنبد از چادرهای مغولان) و ظهور و تقویت تفکرات شیعی در آرایههای خوشنویسی جهت تأکید حکومت وقت بر مذهب رایج از اهم یافتههای قابل ذکر است.
https://negareh.shahed.ac.ir/article_136_745af413bd2364e67add41c117d59eb4.pdf
2014-03-21
45
61
کاشیکاری
گچبری
مسجد جامع نایین
مسجد جامع ورامین
معماری اسلامی
شیدا
خوانساری
1
دانشجوی دکتری معماری، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، استان تهران، شهر تهران.
LEAD_AUTHOR
محمد
نقیزاده
2
استادیار دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، استان تهران، شهر تهران.
AUTHOR
قرآن کریم. 1374. قرآن کریم. ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی. تهران: جامی.
1
اردلان، نادر و بختیار، لاله. 1380. حس وحدت: سنت عرفانی در معماری ایران. ترجمۀ حمید شاهرخ. تهران: خاک.
2
اقبال آشتیانی، عباس. 1365. تاریخ مغول. تهران: امیرکبیر.
3
اعتمادالسلطنه، محمدحسنخان. 1368. مرآة البلدان. تصحیح عبدالحسین نوائی و میرهاشم محدث. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
4
اشپولر، برتولد. 1373. تاریخ اسلام در قرون نخستین اسلامی جلد اول. ترجمهۀ جواد فلاطوری. تهران: علمی و فرهنگی.
5
بزرگمهری، زهره و آناهیتا خدادادی. 1389. آمودهای ایرانی. تهران: سروش دانش.
6
بورکهارت، تیتوس. 1365. هنر اسلامی؛ زبان و بیان. ترجمۀ مسعود رجبنیا. تهران: سروش.
7
بهشتی، سیدمحمد.1389. مسجد ایرانی مکان معراج مؤمنین. تهران: روزنه.
8
بویل، جی.آی.1366. تاریخ ایران کمبریج: از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی ایلخانان. ترجمۀ حسن انوشه. تهران: امیرکبیر.
9
پوپ، آرتور. 1382. معماری ایران. ترجمۀ غلامحسین صدری افشار. تهران: اختران.
10
پیرنیا، محمدکریم. 1389. سبک شناسی معماری ایرانی. تدوین: غلامحسین معماریان. تهران: سروش دانش.
11
حاجیقاسمی، کامبیز. 1383. گنجنامه، دفتر هشتم: مساجد جامع. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
12
خزایی، محمد. 1381. «نمادگرایی در هنر اسلامی؛ تأویل نمادین نقش در هنر ایران»، مجموعه مقالات اولین همایش هنر اسلامی. تهران: مؤسسه مطالعات هنر اسلامی.
13
دیولافوا، جین. 1390. سفرنامۀ مادام دیولافوا. ترجمۀ همایون فرهوشی. تهران: دنیای کتاب.
14
رفیعی سرشکی، بیژن و دیگران. 1387. فرهنگ مهرازی ایران. تهران: مرکز تحقیقات سازمان مسکن.
15
زرینکوب، عبدالحسین.1378. روزگاران: تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلسلۀ پهلوی. تهران: سخن.
16
زمانی، عباس. 1390. تأثیر هنر ساسانی در هنر اسلامی. تهران: اساطیر.
17
زمرشیدی، حسین. 1384. .کاشیکاری ایران، جلد دوم: خط معقلی. تهران: سازمان عمران و بهسازی شهری.
18
سجادی، علی. 1375. سیر تحول محراب در معماری اسلامی از آغاز تا حملۀ مغول. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
19
شایستهفر، مهناز. 1384. عناصر هنر شیعی در نگارگری و کتیبهنگاری تیموریان و صفویان. تهران: مؤسسۀ مطالعات هنر اسلامی.
20
شایستهفر، مهناز و مهران بهزادی. 1390. «هماهنگی رنگ و نقش در تزیینات مسجد جامع یزد و زیلو و سفال میبد»، مطالعات هنر اسلامی، 15: 91ـ110.
21
فرای، ر.ن.1363. تاریخ ایران: از اسلام تا سلاجقه. ترجمۀ حسن انوشه. تهران: امیرکبیر.
22
صفا، ذبیحالله. 1363. تاریخ ادبیات ایران، ج ۱. تهران: فردوسی.
23
ماهرالنقش، محمود. 1361. .کاشیکاری ایران در دورۀ اسلامی، دفتر اول: خط بنایی. تهران: موزۀ رضا عباسی.
24
مشکور، محمدجواد. 1362. تاریخ شیعه و فرقههای اسلامی. تهران: اشراقی.
25
مصدقیان، وحیده. 1384. نقش و رنگ در مسجد گوهرشاد. تهران: آبان.
26
مکینژاد، مهدی. 1386. تزیینات معماری. تهران: سمت.
27
نعمتی بابایلو، علی و صالحی، اسراء. 1390. «مسجد نهگنبد و مسجد جامع نایین از منظر نقش، ترکیب و مفهوم»، کتاب ماه هنر، 162: 96ـ104.
28
نرشخی، ابوبکر محمدبن جعفر.1363. تاریخ بخارا. ترجمۀ مدرس رضوینیا. تهران: طوس.
29
نصر، سیدحسین. 1389. هنر و معنویت اسلامی. ترجمۀ رحیم قاسمیان. تهران: حکمت.
30
یحییپور، احمد و دیگران. 1390. «سیر تحول مفاهیم زیباییـوالایی در معماری مساجد ایران»، تبریز: اولین همایش ملی معماری و شهرسازی اسلامی.
31
Grabar,Oleg.1992.The Mediation of Ornamet. Princeton:Princeton University press
32
Momen,Moojan.1985. An Introduction to Shi Islam, New Haven and London: Yale University Press
33
www.archnet.org/library/images (20/05/2013)
34
ORIGINAL_ARTICLE
تاریخیابی نسخۀ خطی دیوان سعدی با استناد به بررسیهای شیوۀ تذهیب آن (با تأکید بر نسخۀ خطی دیوان حافظ)
در میان نسخ خطی مجموعۀ «صارمالدوله»، موجود در کتابخانۀ ابنمسکویه شهر اصفهان، دیوانی از سعدی شیرازی با تذهیب عالی وجود دارد. بررسیها حاکی از آن است که شناسنامۀ این اثر دارای تاریخ اجرا نیست. مقالۀ حاضر با تکیه بر اطلاعات فنی اثر میکوشد تاریخ این اثر را مشخص کند. مقایسۀ این نسخه با نسخهای از دیوان حافظ متعلق به سال 1283ق موجود در همان گنجینه به یافتن این پاسخ کمک میکند. پس از بررسیهای دقیقتر روشن شد که شباهتهای اولیه میان تذهیب این دو اثر دارای مبنای علمی است و بنابراین هر دو به یک دورۀ تاریخی تعلق دارند. به دلیل شباهتهای فنی بسیار، ازجمله نوع قلمگیری، حتی میتوان هر دو اثر را حاصل کار یک نفر و یا استاد و شاگرد دانست. تدوین این مقاله با روش توصیفیـتحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوۀ میدانی انجام گرفته است.
https://negareh.shahed.ac.ir/article_137_95d92013a8104c90a589c7fecb0e5f8b.pdf
2014-03-21
63
73
نسخهشناسی
دورۀ قاجار
تذهیب
نسخۀ خطی دیوان سعدی
نسخۀ خطی دیوان حافظ
شهرزاد
فاطمی مغاره
1
دانشجوی کارشناسی ارشد صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان، شهر اصفهان، استان اصفهان.
LEAD_AUTHOR
قباد
کیانمهر
q.kiyanmehr@aui.ac.ir
2
عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان، گروه صنایع دستی، شهر اصفهان، استان اصفهان.
AUTHOR
شهریار
پیروزرام
3
دانشجوی دکتری صنایع دستی و مدرس دانشگاه هنر اصفهان، شهر اصفهان، استان اصفهان.
AUTHOR
پوپ، آرتور آپهام. 1387. سیری در هنر ایران، از دوران پیش از تاریخ تا امروز. ترجمۀ نجف دریابندری و دیگران. تهران: علمی و فرهنگی.
1
پیروزرام، شهریار. ۱۳۹۲. مصاحبه با نویسنده در خصوص تکنیکهای تذهیب.
2
حافظ. دیوان. اصفهان: کتابخانۀ ابن مسکویه. شمارۀ ثبت: 1028.
3
ذابح، ابوالفضل. ۱۳۹۰. مصاحبه با نویسنده در خصوص تاریخ نگارش و خوشنویسی دیوان سعدی.
4
رهنورد، زهرا. 1388. تاریخ هنر ایران در دورۀ اسلامی: کتاب آرایی. تهران: سمت.
5
سعدی. دیوان. اصفهان: کتابخانۀ ابن مسکویه. شمارۀ ثبت: 1031.
6
عمید، حسن. 1378. فرهنگ فارسی. تهران: امیرکبیر.
7
لینگز، مارتین. 1377. هنر خط و تذهیب قرآنی. ترجمۀ مهرداد قیومی بیدهندی. تهران: گروس.
8
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تطبیقی سفالهای کرمان و مشهد در دوره صفوی و میزان تأثیر آنها از هنر چینی
هنر سفالگری دورۀ صفوی همچون دیگر هنرهای این دوره شاهد بالندگی و پویایی بسیاری بوده است. در مراکز متعددی در این دوره سفالهای ممتازی از زرینفام وکوباچی و«سفید وآبی» گرفته تا سلادون و گمبرون پدید آمده است. در این میان از دو شهرکرمان و مشهد سرامیکهای بسیاری به جا مانده است. این پژوهش که با روشی توصیفیـتحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای و مکتوب انجام شده است با آگاهی به اینکه کرمان و مشهد در پیشینۀ سفالگری ایران و اوج درخشش دورههای گذشته (سلجوقی و ایلخانی) نامهای بزرگی نبودهاند در پی پاسخ به این پرسش است که مهمترین ویژگیهای سفال دورۀ صفوی از نظر فرم، رنگ، لعاب و کاربرد آن در این مراکز چیست و میزان تأثیرپذیری آن از سفالگری چینی تا چه اندازه است؟ دو شهر کرمان و مشهد در دورۀ اوج هنرهای صفوی سهم بزرگی در سفالگری دورۀ صفوی دارند. سفالینههای مشهد این تأثیرات چینی را در نقوش و کیفیت ساخت بیشتر بازتاب میدهند و در سفالهای کرمان شاهد تنوع بیشتری در فرم، نقش، رنگ و لعاب سفالهای تولید شده هستیم. این دو شهر با توجه به تنوع زیاد آثار سفال و سرامیک برجای مانده از آنها میتوانند نمایندۀ سفالگری دورۀ صفوی باشند.
https://negareh.shahed.ac.ir/article_138_24139be8a681a481b5fa54f0577ff309.pdf
2014-03-21
75
86
سفالگری صفوی
سفالهای کرمان
سفالهای مشهد
بدل چینی
عباس
اکبری
1
استادیار و عضو هیئتعلمی دانشکدۀ معماری و هنر، دانشگاه کاشان،
LEAD_AUTHOR
علی صادقی
طاهری
2
دانشجوی کارشناسی ارشد هنر اسلامی، دانشکدۀ معماری و هنر، دانشگاه کاشان
AUTHOR
آلن، جیمز ویلسن. 1383. سفالگری اسلامی. ترجمۀ مهناز شایستهفر. تهران: مؤسسۀ مطالعات هنر اسلامی.
1
ایروین، روبرت. 1389. هنر اسلامی. ترجمۀ رویا آزادفر. تهران: سورۀ مهر.
2
برند، باربارا. 1383. هنر اسلامی. ترجمۀ مهناز شایستهفر. تهران: مؤسسۀ مطالعات هنر اسلامی.
3
دیماند، موریس اسون. 1383. راهنمای صنایع اسلامی. ترجمۀ عبدالله فریار. تهران: علمی و فرهنگی.
4
رایس، دیوید تالبوت. 1386. هنر اسلامی. ترجمۀ ماهملک بهار. تهران: علمی و فرهنگی.
5
سیوری، راجر. 1386 ایران عصر صفوی. ترجمۀ کامبیز عزیزی. تهران: مرکز.
6
فریه، ر.دبلیو. 1374. هنرهای ایران. ترجمۀ پرویز مرزبان. تهران: فرزان روز.
7
فهروری، گزا. 1388. سفالگری جهان اسلام در موزۀ طارق رجب کویت. ترجمۀ مهناز شایستهفر. تهران: مؤسسۀ مطالعات هنر اسلامی.
8
کنبی، شیلا. 1385. هنر و معماری صفویه. ترجمۀ مزدا موحد. تهران: فرهنگستان هنر.
9
کنبی، شیلا. 1387. عصر طلایی هنر ایران. ترجمۀ حسن افشار. تهران: مرکز.
10
کریمی، فاطمه و کیانی، محمد یوسف. 1364. هنر سفالگری دوره اسلامی ایران. تهران: مرکز باستان شناسی ایران.
11
کونل، ارنست. 1384. هنر اسلامی. ترجمۀ هوشنگ طاهری. تهران: توس.
12
ولش، آنتونی. 1385. شاه عباس و هنرهای اصفهان. ترجمۀ احمدرضا تقاء. تهران: فرهنگستان هنر.
13
هیلن برند، رابرت. 1387. هنر و معماری اسلامی. ترجمۀ اردشیر اشراقی. چاپ دوم. تهران: روزنه.
14
مقالهها:
15
گلمبک، لیزا. 1385. «صنعت سفال صفویۀ کرمان»، ترجمۀ فریبا کرمانی، فصلنامۀ اثر. 40 و41:67-150.
16
محمدیفر، یعقوب و بلمکی، بهزاد. 1387. «هنر سفالگری در دورۀ صفویه، بررسی تکنیک و نقشمایههای هنری»، هنرهای زیبا. 35: 102-93.
17
Canby Sheila R. 2009. Shah ’Abbas the Remaking Of Iran. London: the British Museum Press.
18
Fehervari, Geza. 2000. Ceramics of the Islamic world in Tareq Rajab museum. London:
19
I.B.Tauris
20
Golombek, Lisa, et al. 2001. ‘Safavid Potters’ Marks and the Question of Provenance.
21
British Institute of Persian Studies: Iran Vol. 39 207-236
22
Lane, Arthur. 1971. Later Islamic pottery, Persia, Syria, Egypt, Turkey. London: Faber and Faber.
23